Viết văn bản thuyết minh giải thích một hiện tượng tự nhiên là một kỹ năng quan trọng trong việc truyền đạt thông tin một cách khoa học và dễ hiểu. Bằng cách sử dụng cấu trúc hợp lý và lời giải thích dễ tiếp cận, bạn có thể giúp người đọc hiểu rõ về các hiện tượng tự nhiên như sao băng, mưa sao băng, hiện tượng nhật thực… Bài viết này sẽ giúp bạn nắm vững cách thức để xây dựng một bài văn thuyết minh hiệu quả.
Viết văn bản thuyết minh giải thích một hiện tượng tự nhiên – KNTT
Trong đời sống, không ít lần ta gặp các hiện tượng tự nhiên đặc biệt, có khi đáng lo ngại. Đối diện với chúng, trong ta nảy sinh nhu cầu giải thích nhằm thoả mãn nhu cầu hiểu biết, khám phá, chinh phục. Viết bài văn thuyết minh thể hiện nội dung này thực sự là một trải nghiệm thú vị, tạo cho em cơ hội chia sẻ với mọi người những hiểu biết bổ ích có được qua khảo sát, nghiên cứu riêng hoặc qua tiếp nhận những thông tin đáng tin cậy từ các tài liệu khoa học.
Yêu cầu:
– Nêu được hiện tượng tự nhiên cần giải thích.
– Nêu được các biểu hiện cơ bản của hiện tượng tự nhiên cần giải thích.
– Trình bày được căn cứ xác đáng để giải thích hiện tượng tự nhiên đã chọn.
– Nói rõ ảnh hưởng, tác động của hiện tượng tự nhiên đó đối với cuộc sống con người.
* Phân tích bài viết tham khảo
Ghềnh Đá Đĩa
- Giới thiệu hiện tượng tự nhiên (địa điểm hay tọa độ không gian.
Từ thành phố Tuy Hòa, Phú yên, xuôi theo quốc lộ 1 A về hướng bắc khoảng 30km, sau đó đến thị trấn Chi Thanh rẽ phải về hướng đông khoảng 12km, du khách sẽ đến ghènh Đá Đĩa
- Miêu tả các biểu hiện nổi bật của hiện tượng tự nhiên
Chiều rộng 50m, chiều dài khoảng 200m
Ghềnh Đá Đĩa như một tổ ong khổng lồ ánh lên màu đen huyền bí nổi bật ở giữa vùng biển trong xanh
- Giải thích đặc điểm đặc biệt của hiện tượng của hiện tượng tự nhiên bằng lập luận khoa học
Theo các nhà khoa học, đá ở ghềnh Đá Đĩa là loại đá badan hình thành trong quá trình hoạt động của núi lửa ở vùng cao nguyên Vân Hòa.
Nham thạch phun từ miẹng núi lửa, gặp nước lạnh đông cứng lại và rạn nứt đa chiều một cách tự nhiên
- Nêu thái độ, hành động của con người trước hiện tượng tự nhiên.
Thái độ, hành động của con người trước hiện tượng tự nhiên là vẻ đẹp hoang sơ và tạo hình tượng ghềnh Đá Đĩa ngày càng được nhiều du khách biết đến, trở thành điểm tham quan không thể bỏ qua của du khách đến với Phú Yên.
* Thực hành viết theo các bước
- Trước khi viết
- Lựa chọn đề tài
Một số đề tài có thể triển khai:
– Hiện tượng địa chất, thuỷ văn xảy ra theo chu kì hay đột biến: thuỷ triều, núi lửa phun trào, động đất, sóng thần…
– Hiện tượng cảnh quan có kết cấu đặc biệt (có khi tạo thành thắng cảnh) ở một số vùng địa lí Vịnh Hạ Long, quân thể hang động Phong Nha – Kẻ Bàng, cao nguyên đá Đồng Văn…
– Hiện tượng biến đổi khí hậu và các hệ luỵ của nó: Trái Đất nóng lên; băng tan ở các địa cực; bão, lũ thất thường sa mạc hoá;…
– Hiện tượng biến động trong cuộc sống của muôn loài: chim di cư không về địa điểm quen thuộc, sự sinh sôi bất thường của một số loài côn trùng gây hại, sự “biến mất” của một thảm thực vật,…
- Tìm ý
Ý cân có cho bài viết có thể được chia làm 3 loại, được xác định bằng cách trả lời một số câu hỏi phù hợp:
– Nêu những biểu hiện của hiện tượng tự nhiên: Hiện tượng tự nhiên này là gì, có đặc điểm nào nổi bật? Nó xuất hiện ở đâu hay xảy ra khi nào? Nó có gì khác thường so với những ghi nhận từng có trước đây?
– Giải thích về hiện tượng tự nhiên. Nguyên nhân của hiện tượng này là gì? Các chuyên gia đã giải thích như thế nào? Có điều gì cần bổ sung cho những giải thích đã có? Hoạt động nào của con người góp phần làm nảy sinh hiện tượng này?
– Cung cấp thông tin về thái độ, hành động của con người trước hiện tượng tự nhiên Hiện tượng tự nhiên đó gây ảnh hưởng tích cực hay tiêu cực như thế nào đến đời sống của con người? Con người đã bày tỏ thái độ và thực hiện những hành động gì trước hiện tượng đối
- Lập dàn ý
– Mở bài. Nêu hiện tương tự nhiên và đưa ra cái nhìn bao quát văn hiện tượng này.
– Thân bài:
+ Miêu tả hay thuật lại các biểu hiện điển hình của hiện tượng tự nhiên.
+ Nêu lần lượt các nguyên nhân dẫn đến hiện tượng tự nhiên, kết hợp trích dẫn ý kiến của các chuyên gia và bổ sung trên cơ sở một số tài liệu được cập nhật. + Xác định mối liên hệ giữa hiện tượng tự nhiên với đời sống của con người nêu, đánh giá khái quát về thái độ và những việc con người đã làm trước hiện tượng tự nhiên đó.
– Kết bài: Nếu ấn tượng hay đánh giá chung của bản thân về hiện tương tự nhiên được đề cập.
- Viết bài
– Triển khai mỗi ý đã dự kiến thành một đoạn văn có chủ đề riêng nằm trong chủ đôi chung của văn bàn.
– Tránh làm dụng các hình thức biểu cảm (miêu tả chủ quan, rườm rà; dùng nhiều câu cảm;…).
– Phân giải thích phải thật sự tường minh, có lí lẽ và căn cứ xác đáng, khoa học. Các trích dẫn (nếu có) phải đảm bảo tính chính xác, trung thực (ghi chú nguồn đầy đủ)
– Có thể cài đặt các hình ảnh, sơ đồ, bàn đồ,… phù hợp để làm tăng tính trực quan, sinh động, hấp dẫn cho văn bản.
Bài viết tham khảo
Thế giới tự nhiên có vô vàn hiện tượng kỳ thú, và một trong những hiện tượng nổi bật và đẹp mắt là sao băng.
Sao băng thực chất là hiện tượng ánh sáng mà chúng ta thấy khi thiên thạch di chuyển qua bầu khí quyển với tốc độ cực kỳ cao (khoảng 100.000 km/h). Lực ma sát từ không khí làm cho thiên thạch bị cháy sáng, tạo nên vệt sáng trên bầu trời.
Thiên thạch, nguồn gốc từ bụi vũ trụ, sao chổi hoặc tiểu hành tinh, bắn vào bầu khí quyển tạo ra những ánh sáng đẹp mắt mà chúng ta thấy là sao băng. Tuy nhiên, đa số thiên thạch sẽ bị cháy rụi trước khi chạm mặt đất, nhưng nếu lớn, chúng có thể tạo ra các hố sâu và gây ra những hậu quả nghiêm trọng.
Ngoài sao băng, mưa sao băng cũng là một hiện tượng thiên văn nổi tiếng, xảy ra khi hàng loạt sao băng xuất hiện cùng một lúc từ cùng một vị trí trên bầu trời. Nguyên nhân gây ra mưa sao băng thường là bụi vũ trụ từ sao chổi bay vào khí quyển, gây ra những vệt sáng liên tiếp.
Mỗi năm, bầu trời có thể xuất hiện nhiều sao băng và mưa sao băng, kéo dài vài ngày. Thường xuyên nhất, sao băng xuất hiện dày đặc vào các đêm cực điểm, có thể lên đến hàng trăm, thậm chí hàng nghìn sao băng mỗi giờ, được gọi là bão sao băng.
Để quan sát sao băng, người ta cần lựa chọn vị trí không bị ảnh hưởng bởi ánh sáng thành phố và trời không có mây. Những khu vực gần xích đạo sẽ dễ dàng quan sát sao băng hơn, trong khi đó các vùng cực lại gặp khó khăn hơn.
Trong dân gian, sao băng được tin rằng có thể giúp ước nguyện trở thành sự thật nếu ai đó thành tâm cầu nguyện khi thấy sao băng rơi. Dù chưa được chứng minh, nhưng niềm tin này vẫn rất phổ biến.
Sao băng, với vẻ đẹp kỳ bí, luôn là hiện tượng thiên nhiên hấp dẫn đối với những ai đam mê thiên văn học.
Xem thêm>>> Soạn văn 8: Thực hành tiếng Việt trang 101 tập 2 – KNTT
Tác giả:
Minh Anh
Minh Anh là một giáo viên với 15 năm kinh nghiệm giảng dạy tại trường THCS Lương Thế Vinh, Bình Dương. Cô đã được trao tặng giải thưởng "Nhà giáo xuất sắc" và có chứng chỉ đào tạo về phương pháp giảng dạy hiện đại từ Đại học Stanford. Cô luôn đem đến những bài học thú vị và sâu sắc, giúp học sinh hiểu rõ và áp dụng tốt kiến thức vào thực tế.
