Viết bài văn nghị luận về một vấn đề – KNTT tập 2 văn lớp 9

Trong chương trình Ngữ văn lớp 9, kỹ năng viết bài văn nghị luận về một vấn đề là yếu tố quan trọng giúp học sinh thể hiện quan điểm và phân tích sâu sắc về các vấn đề trong cuộc sống. Bài học thuộc sách Kết nối tri thức với cuộc sống tập 2 hướng dẫn các em cách xây dựng lập luận chặt chẽ, sử dụng dẫn chứng phù hợp và trình bày bài viết một cách thuyết phục. Hãy cùng tham khảo bài viết dưới đây để nắm rõ cách thực hiện và hoàn thiện kỹ năng viết bài nghị luận nhé.

Viết bài văn nghị luận về một vấn đề cần giải quyết

Thực hành viết bài theo các bước

1. Trước khi viết

a, Lựa chọn đề tài:

Để chọn được đề tài phù hợp, em cần lưu ý phạm vi nội dung được giới hạn trong phần Viết (thường là các vấn đề nổi bật trong đời sống xã hội). Đồng thời, em nên thu thập tư liệu từ nhiều nguồn khác nhau như sách báo, internet, và các phương tiện truyền thông để làm cơ sở tìm đề tài.

Một số gợi ý đề tài:

• Bảo vệ rừng, khôi phục hệ sinh thái và phủ xanh đồi trọc.
• Vai trò cá nhân trong công cuộc chuyển đổi số.
• Giữ gìn nguồn nước sạch cho hiện tại và tương lai.
• Ý thức và trách nhiệm với văn hóa giao thông.
• Tầm quan trọng của thực phẩm sạch trong cuộc sống.

b, Tìm ý:

Khi đã xác định đề tài, em cần nghiên cứu kỹ để nắm được bản chất và các khía cạnh của vấn đề. Em có thể đặt ra một số câu hỏi để tìm ý, như:

• Vấn đề đặt ra là gì? Ví dụ, bài viết tham khảo nêu vấn đề về di sản văn hóa và trách nhiệm bảo tồn của mỗi người.
• Ý kiến của em về vấn đề? Em có thể đưa ra quan điểm của mình, nhấn mạnh giá trị của vấn đề và phân tích nguyên nhân hoặc hiện trạng.
• Ý kiến trái chiều là gì? Đặt câu hỏi để dự đoán các ý kiến khác, từ đó chuẩn bị lý lẽ và bằng chứng để phản bác.
• Giải pháp nào phù hợp? Đề xuất các cách giải quyết hợp lý và liên hệ trách nhiệm cá nhân, cộng đồng trong việc thực hiện.

c, Lập dàn ý:

Sau khi tìm được ý, em cần sắp xếp chúng theo một trình tự hợp lý, chia thành các phần trong bài viết.

Dàn ý chi tiết:

Mở bài: Nêu vấn đề xã hội cần giải quyết và lý do cần thiết phải bàn luận.

Thân bài:

• Luận điểm 1: Trình bày bản chất của vấn đề và biểu hiện cụ thể trong đời sống (dựa trên lí lẽ, bằng chứng).
• Luận điểm 2: Phân tích ảnh hưởng của vấn đề đến cá nhân, cộng đồng và đất nước, cả tích cực và tiêu cực (dùng lí lẽ, bằng chứng).
• Luận điểm 3: Vai trò và trách nhiệm của mỗi cá nhân đối với vấn đề (dùng lí lẽ, bằng chứng).
• Phản bác ý kiến trái chiều bằng lý lẽ sắc bén.
• Đề xuất các giải pháp thiết thực để khắc phục vấn đề.

Kết bài: Khẳng định tầm quan trọng của việc nhận thức và giải quyết vấn đề, đồng thời kêu gọi hành động.

2. Bài viết

Khi tiến hành viết bài, em cần lưu ý một số điểm quan trọng sau:

Tuân thủ yêu cầu của bài viết: Dựa vào kiểu bài và dàn ý đã lập để triển khai đầy đủ các phần Mở bài, Thân bài và Kết bài một cách logic và mạch lạc.

Rút kinh nghiệm từ bài học trước: Vận dụng linh hoạt kỹ thuật viết bài nghị luận xã hội từ các bài đã học, kết hợp với việc tham khảo văn bản mẫu để xây dựng lập luận rõ ràng, chặt chẽ.

Cách mở bài: Em có thể lựa chọn cách mở bài trực tiếp (đi thẳng vào vấn đề) hoặc gián tiếp (dẫn dắt qua một câu chuyện, thông tin, câu nói nổi tiếng, hoặc đưa ra ý tương phản để thu hút người đọc và dẫn vào vấn đề chính).

Triển khai Thân bài: Tập trung vào việc trình bày các luận điểm bằng cách sử dụng lý lẽ và bằng chứng phù hợp. Quan sát cách các văn bản mẫu trình bày lí lẽ và bằng chứng để học hỏi và áp dụng vào bài viết, nhằm tăng tính thuyết phục.

Kết bài: Kết thúc bài viết bằng cách nhấn mạnh trách nhiệm của mỗi người trong việc giải quyết vấn đề. Chẳng hạn, có thể liên hệ vấn đề với một thông điệp mạnh mẽ: “Hơn bảy mươi phần trăm cơ thể con người là nước” – đây không chỉ là một câu nói quảng cáo mà còn là lời cảnh báo về tầm quan trọng của việc bảo vệ nguồn nước sạch, đặc biệt trong bối cảnh nguồn tài nguyên này đang cạn kiệt.

Bài viết tham khảo

Nguồn nước sạch đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với sự sống của con người và hành tinh chúng ta. Tuy nhiên, hiện nay, nguồn nước sạch đang ngày càng khan hiếm và bị đe dọa nghiêm trọng bởi ô nhiễm và sự khai thác không bền vững. Việc bảo vệ nguồn nước sạch không chỉ là trách nhiệm của các tổ chức, chính phủ mà còn là nhiệm vụ của mỗi cá nhân trong cộng đồng.

Nguồn nước sạch trên Trái Đất chiếm chưa đến 3% tổng lượng nước và phần lớn trong số đó bị đóng băng ở các cực. Thực tế, lượng nước sạch khả dụng cho nhu cầu của con người là vô cùng hạn chế. Tuy nhiên, hàng ngày, nước bị ô nhiễm bởi rác thải, hóa chất công nghiệp, thuốc trừ sâu và các hoạt động sinh hoạt không được xử lý đúng cách. Bên cạnh đó, nạn phá rừng, khai thác tài nguyên không hợp lý cũng làm suy giảm chất lượng và trữ lượng nước ngầm.

Nước sạch không chỉ là yếu tố thiết yếu duy trì sự sống mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và chất lượng sống của con người. Thiếu nước sạch dẫn đến nhiều bệnh nguy hiểm như tiêu chảy, viêm đường ruột, và dịch bệnh lây lan. Ngoài ra, nước sạch còn là yếu tố không thể thiếu trong sản xuất nông nghiệp, công nghiệp và các hoạt động kinh tế, ảnh hưởng sâu rộng đến sự phát triển bền vững của đất nước. Cần nâng cao ý thức tiết kiệm nước, sử dụng nước một cách hợp lý và tránh lãng phí. Hạn chế xả rác, hóa chất độc hại vào nguồn nước. Phổ biến kiến thức về bảo vệ nguồn nước, tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường như trồng cây, làm sạch sông hồ. Đưa ra các chính sách quản lý tài nguyên nước hiệu quả, đầu tư vào công nghệ xử lý nước thải và nâng cao nhận thức cộng đồng về việc bảo vệ nguồn nước.

Tăng cường sử dụng các nguồn năng lượng xanh để giảm thiểu ô nhiễm nguồn nước. Xây dựng và thực thi nghiêm ngặt các quy định về bảo vệ tài nguyên nước. Hỗ trợ các dự án tái chế, xử lý rác thải hiệu quả, đặc biệt là các khu vực nông thôn và vùng sâu vùng xa.

Bảo vệ nguồn nước sạch không chỉ là bảo vệ một phần tài nguyên thiên nhiên mà còn là bảo vệ sự sống, sức khỏe và tương lai của con người. Hơn bảy mươi phần trăm cơ thể con người là nước, điều này nhắc nhở chúng ta rằng nước không chỉ quan trọng mà còn là tài sản vô giá. Hãy chung tay hành động ngay từ hôm nay để giữ gìn nguồn nước sạch, đảm bảo một cuộc sống bền vững cho các thế hệ mai sau.

3. Chỉnh sửa bài viết

Hãy đọc kỹ toàn bộ bài viết và tự kiểm tra từng phần, từng khía cạnh bằng cách đặt câu hỏi:

• Vấn đề bàn luận đã được nêu rõ ràng và đúng trọng tâm chưa?
• Bản chất và các khía cạnh của vấn đề đã được phân tích đầy đủ chưa? Quan điểm cá nhân về vấn đề có được trình bày rõ ràng không? Tầm quan trọng của vấn đề đối với đời sống xã hội có được nhấn mạnh không?
• Thực trạng của vấn đề đã được trình bày cụ thể và dễ hiểu chưa? Các giải pháp đưa ra có khả thi không? Trách nhiệm cá nhân trong việc giải quyết vấn đề đã được làm rõ chưa?
• Bài viết có phản biện các ý kiến trái chiều không? Việc phản biện có đầy đủ lý lẽ và bằng chứng thuyết phục không?
• Các luận điểm trong bài được triển khai ra sao? Lý lẽ và bằng chứng sử dụng có đảm bảo sự logic và sức thuyết phục không?
• Có xuất hiện lỗi chính tả, sai sót trong cách diễn đạt, liên kết câu hay đoạn văn không?

Sau khi kiểm tra, nếu phát hiện các phần chưa đạt yêu cầu hoặc chưa rõ ràng, cần bổ sung thêm ý, chỉnh sửa cách diễn đạt hoặc thay thế bằng cách trình bày khác để bài viết hoàn chỉnh hơn.

Xem thêm: Soạn văn lớp 9 Bài ca chúc tết thanh niên – KNTT tập 2