Soạn văn 6: Thực hành tiếng việt trang 129 – Kết nối tri thức

Thực hành tiếng Việt trang 129 của sách giáo khoa văn 6 – Kết nối tri thức, học sinh được trang bị những kỹ năng ngôn ngữ cơ bản thông qua các bài tập dưới đây. Bài học này tập trung vào việc sử dụng hiệu quả các biện pháp tu từ trong các bài đọc, giúp học sinh không chỉ rèn luyện kỹ năng làm bài tập phần đọc.

Soạn văn 6: Thực hành tiếng việt trang 129

Câu 1 trang 129 ngữ văn 6 kết nối tri thức

Giải thích lý do dùng dấu ngoặc kép trong các câu sau:
a. Cảm giác về một cuộc “ngược dòng” tìm về với thước số khai đèn với tôi ngay khi lên lối qua cảnh rừng nguyên sinh này.
b. Hang có ba cửa lớn: cửa trước có hai lớp, vòm cửa ngoài dẫn vào một “sảnh chờ” rộng rãi; cửa trong lại thấp hẹp, sát ngay dãi sống ngầm khá rộng, sâu quá thắt lưng.

Hướng dẫn trả lời: 

Mục đích của việc sử dụng dấu ngoặc kép trong cả hai câu a và b là để nhấn mạnh những từ ngữ mang ý nghĩa biểu tượng hoặc đặc biệt trong bối cảnh được trình bày.
a. Cảm giác về một cuộc “ngược dòng” tìm về với thuở sơ khai bỗng dưng ùa về khi tôi lần bước qua cánh rừng nguyên sinh này.
→ “ngược dòng”: Khái niệm này thường liên quan đến dòng chảy của nước, nhưng ở đây, nó được tác giả sử dụng để chỉ một hành trình thời gian, trở về với quá khứ, như một cuộc hành trình xuyên thời gian đến với nguồn cội.

b. Hang có ba cửa lớn: cửa trước có hai lớp, vòm cửa ngoài dẫn vào một “sảnh chờ” rộng rãi; cửa trong lại thấp hẹp, nằm ngay bên dải sông ngầm rộng lớn, sâu đến tận thắt lưng.
→ “sảnh chờ”: Thông thường được dùng để chỉ không gian chờ đợi ở các địa điểm công cộng như sân bay hoặc nhà ga, nhưng trong ngữ cảnh này, từ này miêu tả không gian rộng lớn và mở đầu của hang động, nơi du khách bước vào trước khi tiếp tục khám phá sâu hơn bên trong.

Câu 2 trang 129 ngữ văn 6 kết nối tri thức

Cho biết công dụng của các dấu câu được dùng trong các đoạn trích sau:
a. Gió hồ đã rời ra ngoài sông thành bản nhưng vẫn còn giữ lời hứa “ăn ăn”. Cũng nghĩ kể rằng, trong bản A-rem vẫn còn một vài người còi bản chẳng mỏng, ngóng dẹt – dấu tích của bao nhiêu thế hệ leo vách đá, tràn hang cao hằng trăm mét.
b. Hồ-ôát Lim-bo, người trăm hon 500 hàng đồng ở Việt Nam, trong đó có hàng Sơn Đoòng lớn nhất thế giới, khẳng định rằng: mỗi xen-ti-mét đá kia phải qua cả trăm triệu năm bảo mòn hay bởi đáp mòi nên. Và tất cả măng đá, nhũ đá, ngọc động ấy vẫn “sống” trong hành trình tạo tác của tự nhiên.

Hướng dẫn trả lời: 

• Công dụng của các dấu câu:

a. Giờ đây, họ đã rời khỏi sông để thành lập bản nhưng vẫn duy trì tục lệ “ăn én”. Người ta kể rằng, tại bản A-rem vẫn tồn tại một số người với đôi chân mỏng, ngón tay dẹt – những dấu tích của bao thế hệ leo trèo trên vách đá, thám hiểm các hang động cao chót vót.

• Dấu ngoặc kép: “ăn én” được đặt trong dấu ngoặc kép để chỉ một phong tục đặc biệt có liên quan đến loài chim én ở khu vực này.
• Dấu gạch ngang: “…ngón dẹt – dấu tích của bao thế hệ”: Dấu gạch ngang ở đây được sử dụng để bổ sung giải thích cho đặc điểm vật lý của người dân bản, là kết quả của những hoạt động leo trèo thường xuyên.

b. Hô-oắt Lim-bơ, nhà thám hiểm đã khám phá ra hơn 500 hang động ở Việt Nam, trong số đó có hang Sơn Đoòng, hang động lớn nhất thế giới, đã khẳng định rằng: mỗi centimet của tảng đá đó đều là kết quả của hàng trăm triệu năm bào mòn và tích tụ. Và tất cả măng đá, nhũ đá, ngọc động ấy vẫn “sống” qua từng giai đoạn phát triển của tự nhiên.

• Dấu gạch ngang: “Hô-oắt Lim-bơ” là phiên âm tiếng Việt của tên gọi riêng, giúp người đọc dễ dàng nhận diện tên của nhân vật.
• Dấu ngoặc kép: “…ngọc động ấy vẫn ‘sống’”: Từ “sống” trong ngoặc kép được dùng để nhấn mạnh việc các hình thái đá này không chỉ tồn tại như vật thể mà chúng còn biểu hiện sự biến đổi, phát triển như có sự sống vậy.

Câu 3 trang 129 ngữ văn 6 kết nối tri thức

Tìm thêm những câu văn có sử dụng dấu ngoặc kép trong các văn bản về bản Cô Tô, Hang Én và giải thích công dụng của chúng.

Hướng dẫn trả lời: 

Trong văn bản “Cô Tô”:

• Anh người chài nói: “Đi ra khơi, xa lắm mà. Có khi mười ngày mới về… Vo gạo bằng nước bể thôi”.

→ Dấu ngoặc kép ở đây được sử dụng để trích dẫn trực tiếp lời nói của nhân vật, giúp người đọc cảm nhận được sự chân thật và sinh động của câu chuyện.

Trong văn bản “Hang Én”:

• Én trong hang sống “cuộc đời” riêng của chúng, hoàn toàn thờ ơ với sự có mặt của những người khám phá.

→ Dấu ngoặc kép ở đây dùng để nhấn mạnh một cách ẩn dụ, gợi lên sự sống động và độc lập của những sinh vật trong hang Én, như thể chúng có một thế giới riêng biệt, không bị ảnh hưởng bởi con người.

Câu 4 trang 129 ngữ văn 6 kết nối tri thức

Xác định và phân tích tác dụng của biện pháp tu từ nhân hóa trong những câu sau:
a. Buổi tối, một chú ếch tơ mò sa xuống bàn ăn, cánh bị thương không bay lên được.
b. Sáng hôm sau, tôi vẫn thấy nó thần nhien đi lại quanh lều với một bên cánh con hơi sá xuống.

Hướng dẫn trả lời: 

Biện pháp tu từ nhân hóa:

a. “một chú én tò mò sa xuống bàn ăn”

b. “thản nhiên đi lại quanh lều”

– Tác dụng: Làm cho lời văn có chất hồn nhiên, tinh nghịch. Người đọc cảm thấy những con chim én nhỏ trở nên thân thiết, quen thuộc như những người bạn.

Xem thêm>>> Soạn văn 6 Hang Én trang 125 – Kết nối tri thức

Câu 5 trang 129 ngữ văn 6 kết nối tri thức

Chỉ ra các biện pháp tu từ được sử dụng trong những câu sau và phân tích tác dụng:
a. Nhiều bạn én thiếu niên ngủ nương, say giấc ngay trên những mỏm đá thấp đọc lối đi.
b. Chúng đậu thành từng vạt như đám hoa lá níu ngậu hưng xép trên mặt đất.
c. Cửa thủ hai thông lên mặt đất như cái giếng trời không lồ đồn khi trời và ánh sáng.

Hướng dẫn trả lời: 

a. Biện pháp tu từ sử dụng: Nhân hóa và so sánh.

• Tác dụng: Nhân hóa và so sánh trong câu này tạo ra một hình ảnh thơ mộng và bình yên, khi những “bạn én thiếu niên” được miêu tả như những thiếu niên đang ngủ say, gợi cảm giác an lành và tự nhiên của các sinh vật này trong môi trường sống tự nhiên của chúng.

b. Biện pháp tu từ sử dụng: Ẩn dụ và so sánh.

• Tác dụng: Sử dụng ẩn dụ “như đám hoa lá” cho hình ảnh những con én đậu trên mặt đất mang lại cảm giác mềm mại, sinh động và đẹp đẽ, như một bức tranh thiên nhiên sống động, giúp người đọc cảm nhận được vẻ đẹp hài hòa và tinh tế của tự nhiên.

c. Biện pháp tu từ sử dụng: So sánh.

• Tác dụng: Việc so sánh cửa thông lên mặt đất với “cái giếng trời” không những tôn vinh vẻ đẹp và sự kỳ vĩ của hang động mà còn nhấn mạnh cảm giác kết nối giữa bên trong hang sâu và thế giới bên ngoài. Cái nhìn này mang đến cho người đọc cảm giác rộng mở và sự gắn kết giữa con người với tự nhiên, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của ánh sáng tự nhiên đối với sự sống.