Soạn văn lớp 9 Văn hóa hoa – cây cảnh – KNTT tập 2

Bài Văn hóa hoa – cây cảnh KNTT tập 2 sẽ giúp các em khám phá nét đẹp văn hóa đặc sắc của người Việt thông qua hoa và cây cảnh. Bài học không chỉ mang đến kiến thức về giá trị thẩm mỹ và ý nghĩa phong thủy của hoa, cây cảnh mà còn rèn luyện kỹ năng phân tích, cảm nhận văn bản. Dưới đây là bài soạn chi tiết để các em chuẩn bị thật tốt cho tiết học này.

Văn hóa hoa – cây cảnh

Trước khi đọc 

Câu 1 trang 96 sgk Ngữ văn lớp 9

Tình yêu thiên nhiên là một tình cảm tự nhiên và đặc biệt của con người, được biểu hiện qua nhiều hành động và suy nghĩ nổi bật, chẳng hạn:

• Thưởng thức vẻ đẹp thiên nhiên: Con người luôn yêu thích và say mê chiêm ngưỡng cảnh sắc thiên nhiên như núi rừng, sông suối, hoa cỏ, và bầu trời rộng lớn.
• Bảo vệ môi trường: Tình yêu thiên nhiên thể hiện qua việc chung tay bảo vệ môi trường sống, trồng cây xanh, giữ gìn sự trong lành của không khí, nguồn nước.
• Sáng tạo nghệ thuật: Thiên nhiên trở thành nguồn cảm hứng dồi dào trong thơ ca, hội họa, âm nhạc, làm phong phú đời sống tinh thần.
• Gắn bó và hài hòa: Nhiều người yêu thích sống gần gũi với thiên nhiên, tìm kiếm sự bình yên và cân bằng trong cuộc sống qua các hoạt động như cắm trại, đi bộ đường dài, khám phá thiên nhiên.
• Ý thức trách nhiệm: Yêu thiên nhiên còn thể hiện ở trách nhiệm bảo tồn, truyền lại những giá trị tự nhiên quý báu cho thế hệ sau.

Câu 2 trang 96 sgk Ngữ văn lớp 9

Trong bối cảnh đời sống hiện đại, việc tạo ra một không gian cư trú gần gũi, thân thiện với thiên nhiên có thể gặp phải những thách thức sau:

• Áp lực đô thị hóa: Sự phát triển nhanh chóng của các đô thị làm giảm diện tích cây xanh và không gian tự nhiên.
• Tài chính: Chi phí để xây dựng không gian sống thân thiện với thiên nhiên thường cao hơn, bao gồm việc thiết kế, sử dụng vật liệu thân thiện môi trường.
• Nhận thức: Một bộ phận người dân còn thiếu ý thức về tầm quan trọng của việc hài hòa với thiên nhiên trong cuộc sống.
• Ô nhiễm môi trường: Khói bụi, rác thải và tiếng ồn trong đô thị làm giảm khả năng duy trì môi trường sống trong lành.
• Nguồn tài nguyên: Sử dụng tài nguyên không hợp lý dẫn đến cạn kiệt và ảnh hưởng đến khả năng xây dựng các không gian xanh bền vững.
• Quy hoạch hạn chế: Một số khu vực đô thị không dành đủ quỹ đất hoặc không có chính sách phát triển không gian xanh hiệu quả.

Đọc văn bản

Câu 1 trang 96 sgk Ngữ văn lớp 9

Vấn đề được khơi gợi: Sự tương tác giữa con người và thiên nhiên.

Câu 2 trang 97 sgk Ngữ văn lớp 9

Điều kiện then chốt: Ban đầu, con người phụ thuộc hoàn toàn vào môi trường tự nhiên và các hệ sinh thái. Tuy nhiên, nhờ khả năng tư duy và ý thức, con người không chỉ thích nghi thụ động mà còn chủ động biến đổi tự nhiên, tạo ra các hệ sinh thái nhân văn thông qua hành động có trách nhiệm.

Câu 3 trang 97 sgk Ngữ văn lớp 9

Điểm độc đáo: Tác giả sử dụng hình ảnh hoa và cây cảnh để biểu trưng cho mối quan hệ gắn bó, tôn trọng thiên nhiên trong văn hóa sống của người Việt Nam.

Câu 4 trang 98 sgk Ngữ văn lớp 9

Mối liên hệ: Thông tin trong văn bản thể hiện rõ rằng “văn hóa” không chỉ là sản phẩm vật chất, mà còn bao gồm cách thức con người tương tác, ứng xử với thiên nhiên và thế giới xung quanh, làm nổi bật giá trị cốt lõi của văn hóa.

Câu 5 trang 99 sgk Ngữ văn lớp 9

Thực tế liên tưởng: Đa phần người dân hiện nay tập trung vào việc đảm bảo nhu cầu sinh hoạt cơ bản như ăn uống, ngủ nghỉ và di chuyển. Họ ít có điều kiện để đầu tư vào những thứ xa xỉ hoặc không cần thiết, phản ánh một thực trạng đời sống mang tính thực dụng và phụ thuộc vào điều kiện kinh tế.

Xem thêm: Soạn văn lớp 9 Thực hành tiếng Việt trang 95 – KNTT tập 2

Sau khi đọc

Câu 1 trang 100 sgk Ngữ văn lớp 9

Việc đặt văn bản Văn hóa hoa – cây cảnh bên cạnh Yên Tử, núi thiêng có ý nghĩa sâu sắc, bởi cả hai văn bản đều làm nổi bật sự gắn bó bền chặt giữa con người và thiên nhiên. Đồng thời, chúng phản ánh tầm quan trọng của văn hóa và yếu tố tâm linh trong đời sống tinh thần của người Việt Nam, từ đó khơi dậy niềm tự hào về truyền thống và di sản văn hóa của dân tộc.

Câu 2 trang 100 sgk Ngữ văn lớp 9

Bố cục văn bản:

• Phần 1: (Từ đầu đến tuy gần mà xa): Giới thiệu khái quát về văn hóa hoa và cây cảnh.
• Phần 2: (Tiếp theo đến tục thờ cây cối): Nêu đặc điểm thiên nhiên Đông Nam Á và truyền thống sống hài hòa với thiên nhiên của người phương Đông.
• Phần 3: (Tiếp theo đến cơ chế thị trường): Phân tích cách con người xây dựng “thiên nhiên thứ hai”.
• Phần 4: (Còn lại): Vai trò của hoa và cây cảnh trong văn hóa Việt Nam.

Đánh giá cách triển khai ý tưởng:

Tác giả đã triển khai nội dung một cách logic và chặt chẽ, kết hợp giữa cung cấp thông tin và bày tỏ quan điểm cá nhân. Thông qua các hình ảnh cụ thể, tác giả không chỉ truyền tải tri thức mà còn khơi gợi tình yêu và sự trân trọng văn hóa hoa – cây cảnh. Điều này góp phần nâng cao nhận thức của người đọc về giá trị văn hóa và thiên nhiên trong đời sống hiện đại.

Câu 3 trang 100 sgk Ngữ văn lớp 9

Tính đa dạng của thông tin được thể hiện qua:

• Những câu ca dao, bài thơ và quan niệm về thuyết “tính linh” – vạn vật đều có linh hồn, thể hiện sự tôn kính đối với thiên nhiên.
• Việc đặt địa danh như tên núi, sông, hồ, phản ánh mối liên hệ mật thiết giữa con người và thiên nhiên.

→ Những thông tin này chứng minh rằng người Việt có một văn hóa ứng xử đặc trưng, sâu sắc và đầy ý nghĩa với thiên nhiên.

Câu 4 trang 100 sgk Ngữ văn lớp 9

Lý do:

• Văn học và ngôn ngữ là những phương tiện lưu giữ những tri thức, tư tưởng, và cảm xúc qua nhiều thế hệ. Chúng phản ánh các giá trị văn hóa, truyền thống, và đời sống tinh thần lâu đời của dân tộc.
• Những tư liệu văn học và ngôn ngữ giúp làm rõ và minh chứng cho vấn đề mà tác giả muốn truyền tải. Cụ thể, văn hóa ứng xử với thiên nhiên không chỉ là những hành động đơn thuần, mà còn là sự thể hiện quan điểm sống, tư duy và tình cảm sâu sắc của người Việt.

Câu 5 trang 100 sgk Ngữ văn lớp 9

Mạch liên kết giữa các thông tin trong văn bản được xây dựng một cách logic và chặt chẽ.

Tác giả bắt đầu bằng việc nêu lên sự đa dạng và phong phú của thiên nhiên, tiếp đến nhấn mạnh mối quan hệ tương tác và sự phụ thuộc giữa con người với thiên nhiên. Sau đó, văn bản mở rộng bằng cách khám phá sự giao lưu văn hóa giữa Việt Nam, Trung Hoa và Nhật Bản, và cuối cùng miêu tả sự phát triển của các làng hoa, trại cây cảnh cũng như việc tích hợp thiên nhiên vào đời sống hằng ngày của con người qua không gian sống.

Câu 6 trang 100 sgk Ngữ văn lớp 9

Việc kết hợp kiến thức từ nhiều lĩnh vực giúp văn bản trở nên phong phú và sâu sắc, thể hiện sự am hiểu toàn diện của tác giả về văn hóa ứng xử với thiên nhiên của người Việt.

Sự phối hợp này không chỉ làm rõ giá trị của việc bảo tồn và phát huy văn hóa truyền thống mà còn khơi dậy ý thức tôn trọng, yêu quý môi trường trong người đọc, đồng thời khuyến khích họ khám phá thêm về các khía cạnh văn hóa liên quan đến thiên nhiên.

Câu 7 trang 100 sgk Ngữ văn lớp 9

Thông điệp nổi bật mà văn bản truyền tải là: con người luôn có mối quan hệ mật thiết với thiên nhiên. Việc ứng xử hài hòa, tôn trọng thiên nhiên không chỉ phản ánh văn hóa mà còn là cách để bảo vệ và gìn giữ môi trường sống cho các thế hệ mai sau.

Viết kết nối với đọc

Từ những điều được văn bản Văn hoá hoa – cây cảnh gợi lên, viết đoạn văn (khoảng 7-9 câu) nêu ấn tượng, suy nghĩ của em về hiện tượng “đưa thiên nhiên vào nhà” rất phổ biến trong đời sống hiện nay.

Việc “đưa thiên nhiên vào nhà” đã trở thành một xu hướng phổ biến trong đời sống hiện đại, mang lại nhiều giá trị thiết thực và ý nghĩa sâu sắc. Xu hướng này không chỉ làm đẹp không gian sống mà còn tạo ra môi trường trong lành, gần gũi với thiên nhiên. Những chậu cây xanh, hoa cảnh được bài trí khéo léo không chỉ giúp thanh lọc không khí mà còn giảm căng thẳng, mang lại cảm giác thư thái cho con người. Điều này thể hiện sự gắn kết giữa con người và thiên nhiên, đồng thời nâng cao ý thức bảo vệ môi trường. Trong bối cảnh đô thị hóa và hiện đại hóa ngày càng gia tăng, việc giữ lại một mảng thiên nhiên trong không gian sống là cách để con người cân bằng giữa nhịp sống hối hả và sự yên bình. Đây không chỉ là một lựa chọn thẩm mỹ mà còn là một lối sống văn minh, thể hiện trách nhiệm đối với thiên nhiên và môi trường.