Soạn văn lớp 7 Cuộc chạm trán trên đại dương – KNTT tập 2

Bài học Cuộc chạm trán trên đại dương trong chương trình Ngữ văn lớp 7 – KNTT tập 2 sẽ dẫn dắt học sinh vào một cuộc phiêu lưu đầy kịch tính trên biển cả. Qua tác phẩm, học sinh không chỉ khám phá vẻ đẹp của đại dương mà còn hiểu thêm về những giá trị của lòng dũng cảm và trí tuệ. Hãy cùng soạn bài để nắm rõ nội dung và thông điệp sâu sắc của tác phẩm này nhé.

Cuộc chạm trán trên đại dương

Trước khi đọc

Câu 1 trang 27 sgk Ngữ văn lớp 7 tập 2

Nếu là một nhà phát minh, em muốn chế tạo một cỗ máy có thể lọc và làm sạch không khí một cách hiệu quả để giúp giảm ô nhiễm môi trường. Cỗ máy này sẽ có khả năng hấp thụ khí thải và các chất gây ô nhiễm từ không khí, sau đó chuyển hóa chúng thành khí sạch hoặc các nguyên liệu có thể tái sử dụng. Mục tiêu của em là giúp cải thiện chất lượng không khí và bảo vệ sức khỏe con người, đồng thời góp phần bảo vệ môi trường cho các thế hệ tương lai.

Câu 2 trang 27 sgk Ngữ văn lớp 7 tập 2

Nhận định rằng sự sống đầu tiên trên Trái Đất xuất phát từ đại dương gợi cho em nhiều suy nghĩ. Trước hết, nó cho thấy tầm quan trọng của đại dương trong việc hình thành và duy trì sự sống trên hành tinh của chúng ta. Đại dương không chỉ là nơi sinh ra các dạng sống đầu tiên mà còn là nguồn cung cấp dưỡng chất và môi trường sống cho rất nhiều loài. Điều này cũng nhắc nhở chúng ta về trách nhiệm bảo vệ và bảo tồn các hệ sinh thái biển. Bởi vì nếu đại dương bị hủy hoại, không chỉ có sự sống dưới nước bị ảnh hưởng mà cả toàn bộ sự sống trên Trái Đất cũng bị đe dọa.

Đọc văn bản

Câu 1 trang 27 sgk Ngữ văn lớp 7 tập 2

Con cá thiết kình này có khả năng phát sáng bằng điện: “ánh điện của con cá thiết kình cũng phụt tắt”.

Câu 2 trang 28 sgk Ngữ văn lớp 7 tập 2

“một vật dài màu đen nổi lên khỏi mặt nước độ một mét”.

“Đuôi nó quẫy mạnh làm nước biển sủi bọt. Chưa ai thấy đuôi cá quẫy sóng mạnh như vậy bao giờ!”

“Con cá lượn hình vòng cung, để lại phía sau một vệt sáng lấp lánh.”

“[…] con cá không dài quá tám mươi mét. Chiều ngang hơi khó xác định, tôi có cảm tưởng rằng nó cân đối một cách lạ lùng về cả ba chiều.”

“hai lỗ mũi nó vọt lên hai cột nước cao tới bốn mươi mét…cách thở của cá thiết kình”.

→ Con cá này có kích thước khổng lồ, ngoại hình khác thường và khó xác định.

Câu 3 trang 28 sgk Ngữ văn lớp 7 tập 2

Thực hiện lệnh của thuyền trưởng: “Hai ống khói tàu nhả ra những cuộn khói đen, boong tàu rung lên vì áp lực trong nồi hơi”.

• “Chân vịt bắt đầu quay. Tàu Lin-côn lao thẳng về phía con cá.”
• “Cuộc đuổi bắt kéo dài ít nhất bốn mươi lăm phút, nhưng tốc độ chiếc tàu không cho phép nó theo kịp con cá”.“Nét Len lên vị trí chiến đấu.
• Lò hơi hoạt động mạnh, chân vịt bắt đầu quay bốn mươi ba vòng một phút. Đồng hồ chỉ tốc độ mười tám phẩy năm hải lí một giờ […]
• “Trong suốt một giờ, chiếc tàu chiến không tiến gần thêm được một sải.”

Lúc mười giờ năm mươi phút đêm đó, cách tàu ba hải lí, lại xuất hiện ánh điện sáng chói như đêm trước.

• Con cá nằm yên… Thuyền trưởng Phác-ra-guýt ra lệnh cho tàu chạy chậm lại để tránh đánh thức đối thủ. Nét Len trở lại vị trí chiến đấu, tàu Lin-côn tiến đến cách con cá khoảng bốn trăm mét.
• Khi tàu cách con cá hơn sáu mét, Nét giơ cao cánh tay và phóng mũi lao sắt, phát ra một âm thanh lanh lảnh như kim loại va chạm.

Câu 4 trang 30 sgk Ngữ văn lớp 7 tập 2

Quái vật có lớp vỏ bằng thép.

Một con cá thiết kình khổng lồ bọc thép.

Một tàu ngầm.

…

Câu 5 trang 31 sgk Ngữ văn lớp 7 tập 2

Thiết kế có kích thước lớn và hình dáng thon dài.

Thân tàu được bọc thép xung quanh.

Hai bên có các vây lái điều khiển bằng hệ thống điện.

Phía trên có tháp điều khiển cùng với ống nhòm để quan sát và điều hướng.

Câu 6 trang 31 sgk Ngữ văn lớp 7 tập 2

Khớp: Đó là một tàu ngầm – “do bàn tay con người tạo ra […] chúng tôi đang nằm trên một chiếc tàu ngầm kì lạ”.

Không khớp: Nó không phải là quái vật hay con cá thiết kình bọc thép – “cái mà người ta vẫn tưởng là động vật, là quái vật, là hiện tượng kì lạ của thiên nhiên […] chúng tôi đang nằm trên một chiếc tàu ngầm kì lạ trông tựa một con cá bằng thép khổng lồ.”

Xem thêm: Soạn văn lớp 7 TH đọc: Thiên nga, cá măng và… – KNTT tập 2

Sau khi đọc

Câu 1 trang 33 sgk Ngữ văn lớp 7 tập 2

Con cá thiết kình này có khả năng phát ra ánh sáng điện: “ánh điện của con cá thiết kình cũng phụt tắt”.

“một vật dài màu đen nổi lên khỏi mặt nước độ một mét”.

“Đuôi nó quẫy mạnh làm nước biển sủi bọt. Chưa ai thấy đuôi cá quẫy sóng mạnh như vậy bao giờ!”

“Con cá lượn hình vòng cung, để lại phía sau một vệt sáng lấp lánh.”

“[…] con cá không dài quá tám mươi mét. Chiều ngang hơi khó xác định, tôi có cảm tưởng rằng nó cân đối một cách lạ lùng về cả ba chiều.”

“hai lỗ mũi nó vọt lên hai cột nước cao tới bốn mươi mét…cách thở của cá thiết kình”.

“Thân nó rắn như đá, không mềm như cá voi”.

[…] cái lưng đen bóng, nơi tôi đang đứng nhẵn thín, phẳng lì chứ không có vảy”.

“Gõ xuống, nó kêu boong boong, và lạ thay, nó được ghép lại bằng thép lá.”

→ Vì vậy, con cá này có kích thước rất lớn, hình dáng khác biệt và khó xác định chính xác.

Câu 2 trang 33 sgk Ngữ văn lớp 7 tập 2

Bối cảnh: trong khoang chiếc tàu ngầm và sau đó là tại đáy biển sâu.

Khi ấy, con tàu ngầm tiên tiến, hiện đại được vận hành hoàn toàn bằng điện năng khiến họ vô cùng ngạc nhiên; bởi vào thời điểm đó (những năm 60 của thế kỷ XIX), điện vẫn chưa trở thành nguồn năng lượng chính trong công nghiệp.

Câu 3 trang 33 sgk Ngữ văn lớp 7 tập 2

Đây có lẽ là khát vọng chinh phục đáy biển sâu của Giuyn Véc-nơ và những người cùng thời với ông.

Ngày nay, nhân loại vẫn không ngừng phấn đấu để hiện thực hóa giấc mơ ấy: không chỉ dừng lại ở việc khám phá đáy đại dương mà còn tiến xa hơn với các hành trình khám phá toàn cầu dưới biển sâu.

Câu 4 trang 33 sgk Ngữ văn lớp 7 tập 2

Nhà văn đã sáng tạo nên hình ảnh chiếc tàu ngầm dựa trên những kiến thức khoa học về công nghệ đóng tàu biển. Khi Giuyn Véc-nơ viết tác phẩm Hai vạn dặm dưới biển, trên thế giới đã có tàu ngầm hoạt động dưới nước, nhưng những tàu này còn rất thô sơ (di chuyển chậm nhờ vào mái chèo), không hề hiện đại và tối tân như tàu ngầm Nau-ti-luýt (vận hành bằng động cơ điện và đạt tốc độ rất cao).

Câu 5 trang 33 sgk Ngữ văn lớp 7 tập 2

Người kể chuyện trong tác phẩm là ngôi thứ nhất và cũng là một giáo sư, người trực tiếp tham gia vào diễn biến của câu chuyện. Nhờ đó, câu chuyện về chiếc tàu ngầm hiện đại được kể lại với những thông tin khoa học chi tiết và chính xác. Những kiến thức, lập luận của người kể chuyện về các vấn đề kỹ thuật, công nghệ và đại dương vừa tuân thủ theo lô-gíc khoa học, vừa tạo nên sức hút nhờ trí tưởng tượng phong phú của tác giả.

Nếu vai trò người kể chuyện được giao cho Nét-len hoặc Công-xây, câu chuyện có thể sẽ mất đi sức hấp dẫn từ góc nhìn của một nhà khoa học với những kiến thức sâu rộng về kỹ thuật và thế giới tự nhiên.

Câu 6 trang 33 sgk Ngữ văn lớp 7 tập 2

Ban đầu, khi nghe Nét Len nói rằng mũi lao không thể xuyên thủng da của con quái vật, vị giáo sư đã “leo lên lưng” của con cá và “thử gõ bằng chân” rồi nhận ra rằng thân của nó cứng như đá, không mềm mại như da cá voi. Sự cẩn trọng của một nhà khoa học khiến ông chưa vội khẳng định đó là vật gì; thậm chí ông còn phân vân liệu với lớp mai cứng như vậy, nó có phải là “một loài động vật cổ đại” như rùa hay cá sấu không.

Sau đó, nghi ngờ của ông nhanh chóng bị loại bỏ khi ông quan sát thấy bề mặt của vật đó đen bóng, “nhẵn nhụi và phẳng lì”, không có vảy. Những suy đoán của ông dần trở nên chắc chắn hơn khi ông gõ lên bề mặt vật thể và nghe thấy âm thanh “boong boong”. Cuối cùng, khi tận mắt nhìn thấy những mối ghép của các tấm thép, ông hoàn toàn khẳng định rằng đây không phải là con quái vật như mọi người vẫn đồn đại, mà là một “hiện tượng kỳ diệu hơn, được tạo ra bởi bàn tay con người” một chiếc tàu ngầm.

Câu 7 trang 34 sgk Ngữ văn lớp 7 tập 2

Tác phẩm Hai vạn dặm dưới biển xoay quanh chủ đề phát minh khoa học công nghệ trong tương lai, một đề tài quen thuộc của thể loại khoa học viễn tưởng. Vào thời điểm tác phẩm được sáng tác, ý tưởng về tàu ngầm Nau-ti-luýt là một điều xa vời. Con tàu ngầm hiện đại này đã thực hiện chuyến thám hiểm đầy kỳ thú dưới đáy biển sâu. Những phát kiến khoa học công nghệ luôn là mối quan tâm của các nhà văn viết truyện khoa học viễn tưởng, bất kể thời đại nào. Người đọc yêu thích thể loại này cũng bị cuốn hút bởi các câu chuyện về những công nghệ tương lai. Ngày nay, chúng ta không còn xa lạ với tàu ngầm, nhưng nghiên cứu để phát triển và cải tiến công nghệ tàu ngầm vẫn là một trong những ưu tiên hàng đầu của các quốc gia ven biển. Ngoài ra, các nhà khoa học vẫn tiếp tục tìm cách chế tạo các thiết bị có khả năng lặn ở độ sâu hàng nghìn mét nhằm phục vụ cho việc khám phá những bí ẩn của đại dương.

Câu 8 trang 34 sgk Ngữ văn lớp 7 tập 2

Hãy cùng chung tay bảo vệ môi trường Trái Đất, đặc biệt là môi trường biển, từ những hành động nhỏ nhất trong cuộc sống hàng ngày như hạn chế sử dụng chai nhựa dùng một lần và túi nilon. Trong bối cảnh chủ quyền biển đảo được quan tâm hàng đầu hiện nay, việc nhận thức rõ vai trò của kinh tế biển và an ninh hàng hải là rất quan trọng. Bên cạnh việc phát triển lực lượng hải quân và lực lượng kiểm ngư mạnh mẽ, hiện đại hóa tàu ngầm cũng là một trong những ưu tiên của Chính phủ Việt Nam nhằm bảo vệ môi trường biển khỏi các hoạt động gây mất an ninh hàng hải và giữ vững chủ quyền biển đảo.

Viết kết nối với đọc 

Viết đoạn văn (khoảng 5 – 7 câu) kể tiếp (theo tưởng tượng của em) về sự kiện diễn ra sau tình huống nhân vật “tôi”, Công-xây và Nét Len bị kéo vào bên trong con tàu ngầm.

Sau khi “tôi,” Công-xây và Nét Len bị kéo vào trong con tàu ngầm, chúng tôi bị đưa đến một căn phòng rộng lớn với những thiết bị lạ mắt xung quanh. Không khí bên trong vừa lạnh lẽo vừa bí ẩn, ánh sáng yếu ớt từ những bóng đèn trên trần nhà càng làm tăng thêm cảm giác căng thẳng. Chúng tôi lặng lẽ quan sát, cố gắng hiểu rõ hơn về nơi mình đang ở. Bỗng cánh cửa mở ra, một người đàn ông cao lớn với ánh mắt nghiêm nghị bước vào. Ông ta nhìn chúng tôi một cách cẩn thận, rồi hỏi bằng một giọng trầm ấm: “Các vị là ai và vì sao lại ở đây?” Chúng tôi chưa kịp trả lời thì ông tiếp tục: “Chào mừng các vị đến với tàu ngầm Nau-ti-luýt. Tôi là thuyền trưởng Nê-mô.” Cả ba chúng tôi ngạc nhiên, vừa sợ hãi vừa tò mò về vị thuyền trưởng bí ẩn này và hành trình phía trước trên con tàu ngầm kỳ lạ.