Soạn văn lớp 7 Gặp lá cơm nếp – KNTT

Dưới mái trường thân yêu, bài thơ “Gặp lá cơm nếp” của Kim Lân không chỉ là những dòng chữ đơn thuần, mà còn là tấm lòng, tình cảm mà người chiến sĩ đã gửi gắm vào từng lá cơm nếp khi xa xứ. Bài thơ là một phần không thể thiếu trong chương trình Ngữ văn lớp 7, đưa các em học sinh đến với những cảm xúc sâu sắc về tình quân dân gắn bó keo sơn, và sự hy sinh thầm lặng nhưng cao cả của những người lính. Hãy cùng khám phá vẻ đẹp tinh tế này qua từng câu chữ, từng hình ảnh giàu chất thơ, để thấu hiểu hơn về giá trị nhân văn sâu sắc mà tác giả muốn truyền tải.

Trước khi đọc

1 trang 43 sgk Ngữ văn lớp 7

Trong số những bài thơ được liệt kê sau đây: “Chuyện cổ nước mình” (Lâm Thị Mỹ Dạ), “Chuyện cổ tích về loài người” (Xuân Quỳnh), “Mây và sóng” (R. Ta-go), “Bắt nạt” (Nguyễn Thế Hoàng Linh), “Những cánh buồm” (Hoàng Trung Thông), bài thơ thuộc thể năm chữ là:

• “Chuyện cổ tích về loài người” của Xuân Quỳnh
• “Bắt nạt” của Nguyễn Thế Hoàng Linh

2 trang 43 sgk Ngữ văn lớp 7

Xôi là một món ăn truyền thống và quen thuộc trong ẩm thực Việt Nam. Khi thưởng thức xôi, tôi cảm nhận được hương vị ngọt bùi của nếp, sự mềm dẻo khi nhai và mùi thơm đặc trưng từ các loại lá gói hoặc nước cốt dừa. Hương vị của xôi đậu xanh thì bùi bùi, xôi gấc lại có màu đỏ cam bắt mắt và mùi thơm dịu. Xôi lạc có hạt lạc béo ngậy, tạo nên sự hòa quyện tuyệt vời. Mỗi loại xôi đều mang đến một trải nghiệm ẩm thực khác nhau, gợi nhớ những kỷ niệm đẹp trong các dịp lễ, tết, hay bữa sáng gia đình.

Đọc văn bản

1. Số lượng tiếng trong mỗi dòng, vần và nhịp thơ.

Mỗi dòng thơ có 5 tiếng.

Vần chân được gieo đều ở cuối mỗi câu.

Nhịp thơ linh hoạt, có thể ngắt theo nhịp 2/3 hoặc 3/2, tạo ra sự nhịp nhàng và uyển chuyển trong từng câu chữ.

2. Hình ảnh người mẹ trong kí ức của người con.

Người mẹ hiện lên trong kí ức của người con qua hình ảnh thổi cơm nếp, chăm chút từng bữa ăn cho gia đình. Mùi thơm của cơm nếp không chỉ gợi nhớ về người mẹ mà còn tượng trưng cho tình yêu thương, sự hy sinh và gắn bó với quê hương.

“nhặt lá đun bếp”, “thơm suốt đường con”

3. Tình cảm của người con dành cho mẹ và quê hương, đất nước.

Người con bày tỏ nỗi nhớ thương sâu sắc dành cho mẹ và quê hương. Mỗi kỉ niệm về mẹ đều gắn liền với tình yêu và lòng biết ơn vô bờ. Quê hương và người mẹ là nguồn động viên, là điểm tựa tinh thần giúp người con vượt qua những khó khăn trong cuộc sống.

 “mùi vị quê hương/con quên làm sao được/chia đều nỗi nhớ thương”

Sau khi đọc

1 trang 44 sgk Ngữ văn lớp 7

“Gặp lá cơm nếp”:

• Số tiếng: 5 tiếng mỗi dòng thơ.
• Vần: Gieo vần chân.
• Nhịp: Linh hoạt, thường ngắt nhịp 2/3, 3/2.
• Chia khổ: Không chia khổ cụ thể.

“Đồng dao mùa xuân”:

• Số tiếng: 4 tiếng mỗi dòng thơ.
• Vần: Gieo vần liền.
• Nhịp: Nhịp đều, thường ngắt nhịp 2/2.
• Chia khổ: Chia thành các khổ rõ ràng.

Tham khảo bài viết sau: “Soạn văn lớp 7 Thực hành tiếng Việt trang 42 – KNTT”.

2 trang 44 sgk Ngữ văn lớp 7

Hoàn cảnh gợi nhắc: Người con xa nhà đã lâu, nhớ về những bữa cơm gia đình do mẹ nấu.

Hình ảnh mẹ hiện lên: Mẹ hiện lên với hình ảnh thổi cơm nếp, mùi thơm của cơm nếp gợi nhớ về mẹ, tượng trưng cho sự chăm sóc, tình yêu thương và hy sinh.

3 trang 44 sgk Ngữ văn lớp 7

Tình cảm, cảm xúc: Nỗi nhớ mẹ, tình yêu quê hương, niềm tự hào về truyền thống gia đình.

Lý do: “Gặp lá cơm nếp” gợi nhớ về kí ức tuổi thơ, những bữa cơm đầm ấm và tình cảm gia đình sâu sắc.

4 trang 44 sgk Ngữ văn lớp 7

Người con hiện lên với nỗi nhớ quê hương, mẹ và gia đình. Tình cảm sâu nặng và lòng biết ơn đối với mẹ và quê hương luôn hiện hữu trong tâm hồn người con.

5 trang 44 sgk Ngữ văn lớp 7

Thể thơ năm chữ linh hoạt, dễ truyền tải cảm xúc sâu lắng. Nhịp điệu nhẹ nhàng, dễ thuộc, dễ nhớ, phù hợp với việc thể hiện nỗi nhớ quê hương và tình cảm gia đình.

Viết kết nối với đọc

Viết đoạn văn (khoảng 5 – 7 câu) nêu cảm nghĩ về tình cảm của người con đối với mẹ trong bài thơ Gặp lá cơm nếp.

      Trong bài thơ “Gặp lá cơm nếp,” tình yêu của người con đối với mẹ được thể hiện một cách sâu sắc và cảm động. Người con xa nhà, nhưng mỗi lần “gặp lá cơm nếp,” hình ảnh mẹ hiện lên với tất cả tình thương và sự chăm sóc. Mùi thơm của cơm nếp như gợi lại những kỷ niệm ấm áp, những bữa cơm gia đình quây quần bên nhau. Người con nhớ về mẹ không chỉ vì sự hiện diện của mẹ trong cuộc sống mà còn vì những gì mẹ đã dành cho mình, từ những bữa cơm đơn giản đến tình yêu thương vô bờ bến. Qua những dòng thơ, ta cảm nhận được tình cảm biết ơn, nhớ thương và trân trọng của người con đối với mẹ, người đã hy sinh và dành trọn tình yêu cho con.