Soạn văn 8: Đồng chí trang 38 tập 2 – Kết nối tri thức

Bài thơ Đồng chí của Chính Hữu là một tác phẩm đầy cảm xúc, ca ngợi tình đồng đội, đồng chí thiêng liêng giữa những người lính trong thời chiến. Với hướng dẫn soạn bài chi tiết trang 38 Ngữ văn 8 tập 2 – Kết nối tri thức, bạn sẽ hiểu rõ hơn về sự gắn kết, sẻ chia và ý nghĩa nhân văn sâu sắc mà bài thơ mang lại. Hãy cùng khám phá để cảm nhận trọn vẹn tinh thần chiến đấu và sự đoàn kết cao cả được khắc họa trong từng câu chữ của bài thơ.

Đồng chí trang 38 tập 2 kết nối tri thức

Câu 1 trang 39 tập 2 ngữ văn 8

Những đặc điểm của thể thơ tự do thể hiện như thế nào qua bài thơ Đồng chí.

Hướng dẫn trả lời:

Trong bài thơ Đồng chí, đặc điểm của thể thơ tự do được thể hiện rõ rệt qua sự linh hoạt về số chữ, số câu, không bị ràng buộc bởi các quy tắc về niêm, luật, đối hay vần. Thể thơ này tận dụng sự phong phú của âm thanh, hình tượng và màu sắc để diễn đạt ý nghĩa. Với cách sử dụng ngôn từ đơn giản, mới mẻ và mang tính cách tân, bài thơ tránh xa những hình ảnh cũ kỹ, tạo nên nét độc đáo và hiện đại trong cách thể hiện.

Câu 2 trang 39 tập 2 ngữ văn 8

Bài thơ có thể chia làm mấy phần? Xác định mạch cảm xúc được thể hiện qua các phần của bài thơ.

Hướng dẫn trả lời:

Bài thơ có thể chia làm 3 phần:

• 7 câu đầu: Cơ sở hình thành tình đồng chí.
• 10 câu tiếp: Biểu hiện và sức mạnh tình đồng chí.
• 3 câu cuối: Hình ảnh và biểu tượng về người lính.

Mạch cảm xúc tiếp tục khơi mở trong những hình ảnh, chi tiết biểu hiện tình đồng chí và sức mạnh của tình đồng chí. Bài thơ khép lại với cảm xúc lắng đọng trước biểu tượng đẹp về tình đồng chí.

Câu 3 trang 39 tập 2 ngữ văn 8

Bài thơ thể hiện lời tâm tình của ai với ai? Theo em, việc chọn nhân vật thể hiện cảm xúc như vậy có ý nghĩa gì?

Hướng dẫn trả lời:

Bài thơ truyền tải những lời tâm sự chân thành của tác giả với người đồng chí thân thiết của mình.

Tác giả lựa chọn hình tượng nhân vật để khắc họa sức mạnh và vẻ đẹp của tình đồng chí, đồng đội. Qua mỗi đoạn thơ, cảm xúc và tư tưởng được dẫn dắt khéo léo, tạo nên điểm nhấn đặc biệt tại những câu chữ gây ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc.

Câu 4 trang 39 tập 2 ngữ văn 8

Qua sáu câu thơ đầu, em hiểu gì về khởi nguồn của tình đồng chí giữa những người lính? Xác định và nêu ý nghĩa của những hình ảnh có tác dụng làm nổi bật tình cảm đó.

Hướng dẫn trả lời:

• Ở 6 dòng đầu: cơ sở hình thành tình đồng chí.
• Dòng 7 có cấu trúc đặc biệt (chỉ một từ với dấu chấm than) như một phát hiện, một lời khẳng định sự kết tinh tình cảm giữa những người lính.

Câu 5 trang 39 tập 2 ngữ văn 8

Dòng thơ thứ bảy có gì đặc biệt? Điều đó có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện mạch cảm xúc của bài thơ?

Hướng dẫn trả lời:

• Dòng thơ thứ bảy trong bài được viết cô đọng, chỉ với hai từ và kết thúc bằng dấu chấm than. Nó vang lên như một sự khẳng định mạnh mẽ: “Đây chính là tình đồng chí.”
• Câu thơ này đóng vai trò cầu nối, liên kết mạch cảm xúc giữa hai phần. Phần trước lý giải nguồn gốc và nền tảng của tình đồng chí, trong khi phần sau minh họa những biểu hiện rõ nét và cụ thể của tình cảm này.

Câu 6 trang 39 tập 2 ngữ văn 8

Tìm những chi tiết thể hiện tình đồng chí ở các khổ thơ 3, 4. Những chi tiết ấy thể hiện tình đồng chí như thế nào?

Hướng dẫn trả lời:

Những hình ảnh và chi tiết trong bài thơ biểu lộ sâu sắc tình đồng chí, đồng đội, tạo nên sức mạnh tinh thần to lớn cho người lính cách mạng. Các chi tiết ấy thể hiện sự đồng cảm, sẻ chia giữa những người lính với nhau: từ nỗi nhớ quê hương, lo lắng cho ruộng nương, giếng nước, gốc đa – những hình ảnh thân thuộc, bình dị nhưng chất chứa biết bao cảm xúc. Lời thơ “ruộng nương anh gửi bạn thân cày… nhớ người ra lính” thấm đẫm nỗi niềm xót xa và sự gắn bó sâu sắc giữa hậu phương và chiến trường.

Câu 7 trang 39 tập 2 ngữ văn 8

Phân tích hình ảnh “đầu súng trăng treo” ở cuối bài thơ.

Hướng dẫn trả lời:

Hình ảnh “đầu súng trăng treo” vừa mang tính hiện thực, vừa ẩn chứa sự lãng mạn bay bổng. Hai hình tượng này đối lập nhưng hòa quyện chặt chẽ với nhau. Súng đại diện cho tinh thần chiến đấu kiên cường, bảo vệ tổ quốc và cuộc sống bình yên, nhưng đồng thời cũng gợi nhắc về sự tàn khốc và mất mát trong chiến tranh. Trăng, ngược lại, biểu trưng cho vẻ đẹp dịu dàng, thanh bình, và chất thơ của cuộc sống. Sự kết hợp này tạo nên một hình ảnh đầy ý nghĩa và sâu sắc.

Câu 8 trang 39 tập 2 ngữ văn 8

Xác định cảm hứng chủ đạo trong bài thơ Đồng chí.

Hướng dẫn trả lời:

Cảm hứng chủ đạo trong bài thơ là tình yêu trong sáng, tràn đầy sức sống, niềm tin và hy vọng. Tình yêu ấy mang lại ánh sáng của sự sống, thắp lên niềm tin và khơi dậy hy vọng trong lòng người. Bài thơ không chỉ là nỗi nhớ thương trong tình yêu, mà còn là những rung cảm tinh tế trước vẻ đẹp của thiên nhiên. Điều này được thể hiện qua chi tiết như “nắng đã vàng hanh” hay “tiếng sếu vọng sông gày”, gợi lên khung cảnh một ngày nắng nhẹ pha chút se lạnh, phản ánh cảm xúc bâng khuâng của nhân vật trữ tình.

Câu thơ “Em ở nhà xa, em có hay” chất chứa những đắn đo, liệu người ở xa có cảm nhận được nỗi lòng này không. Những hình ảnh như nắng hanh, mây trôi vừa mở ra không gian bao la, vừa như một lời nhắn gửi từ “anh” đến “em”.

Không chỉ dừng lại ở tình yêu đôi lứa, bài thơ còn tôn vinh tình đồng chí cao đẹp. Đây là sự gắn bó thiêng liêng của những người chiến sĩ cùng chung mục tiêu, lý tưởng và ý chí chiến đấu. Qua đó, bài thơ khẳng định một cách mạnh mẽ rằng sức mạnh của tình đồng chí có thể vượt qua mọi khó khăn thử thách, chiến thắng mọi kẻ thù.

Viết kết nối với đọc

Viết đoạn văn (khoảng 7 – 9 câu) trình bày suy nghĩ của em về tình đồng chí được thể hiện trong bài thơ.

Hướng dẫn trả lời:

Trong bài thơ Đồng chí của Chính Hữu, hai tiếng “đồng chí” vang lên một cách sâu lắng và đầy xúc động. Với nhan đề Đồng chí, bài thơ không chỉ làm nổi bật bản chất cách mạng của tình đồng đội mà còn chứa đựng ý nghĩa sâu xa về sự gắn bó thiêng liêng giữa những người lính.

Câu thơ thứ bảy, chỉ vỏn vẹn hai chữ “Đồng chí”, đóng vai trò quan trọng trong cấu trúc bài thơ. Đây là cột mốc đánh dấu sự chuyển biến trong mạch cảm xúc, từ tình đồng đội tri kỷ ở sáu câu đầu, được nâng lên thành tình đồng chí thiêng liêng. Hai tiếng “đồng chí” không chỉ thể hiện sự gắn bó thân tình mà còn tượng trưng cho sự chung chí hướng, lý tưởng cao cả của những người chiến sĩ cách mạng.

Những người đồng chí hòa mình vào dòng chảy lớn lao của dân tộc, là những cá thể gắn kết thành một cộng đồng. Gọi nhau là đồng chí, không chỉ đơn thuần là sự thân mật giữa con người, mà còn mang ý nghĩa cao quý, đại diện cho tinh thần đoàn kết của tập thể, của những “cây” góp phần tạo nên một “rừng”. Hai tiếng “đồng chí” vừa giản dị, gần gũi, vừa chứa đựng tầm vóc lớn lao, khắc sâu giá trị của tình người và tình chiến đấu trong thơ ca cách mạng.

Xem thêm>>> Soạn văn 8: Tri thức ngữ văn trang 36 tập 2 – KNTT