Trong chương trình Ngữ văn lớp 7, bài học tập làm một bài thơ…năm chữ mở ra một không gian sáng tạo mới mẻ cho các em học sinh, nơi các em được thử sức với thể thơ truyền thống của Việt Nam. Qua bài tập này, các em không chỉ học cách sắp xếp từ ngữ một cách điêu luyện mà còn phát triển kỹ năng tưởng tượng và cảm thụ thơ ca, từ đó nâng cao khả năng ngôn ngữ và thẩm mỹ. Hãy cùng khám phá và tạo nên những vần thơ đầy cảm hứng.
Trước khi viết
a, Xác định đề tài và cảm xúc
Em có thể chọn bất kỳ đề tài nào mà em yêu thích như nhà trường, gia đình, thiên nhiên, quê hương, đất nước,… và ghi lại cảm xúc của mình về đối tượng đó. Cảm xúc có thể là yêu mến, xúc động, lưu luyến, bâng khuâng, nhớ nhung, biết ơn, tự hào,…
b, Tìm hình ảnh để biểu đạt cảm xúc
Chọn hình ảnh: Sau khi xác định đề tài và cảm xúc, em hãy tìm hình ảnh để thể hiện cảm xúc đó. Ví dụ, nếu viết về vẻ đẹp thiên nhiên, em có thể dùng hình ảnh bông hoa, chiếc lá, giọt sương, áng mây,… để gửi gắm cảm xúc. Nếu cảm xúc là bâng khuâng, lưu luyến khi về nghỉ hè, em có thể dùng hình ảnh hoa phượng rơi, chiếc trống trường nằm yên, sân trường vắng,…
Liên tưởng và kết nối: Tiếp theo, em hãy liên tưởng và kết nối các sự vật, hiện tượng trong mối quan hệ với nhau và với con người để mạch cảm xúc, suy nghĩ được thể hiện tự nhiên. Chẳng hạn, khi miêu tả áng mây, em có thể triển khai cảm xúc bằng cách tả cánh mây bay (mây xuất hiện khi nào, ở đâu, màu sắc, hình thù, bay nhanh hay chậm); hoặc tưởng tượng về hành trình của áng mây (mây bay về đâu, gặp gỡ những ai, “cuộc đời” của mây kết thúc ra sao).
Biểu đạt cảm xúc: Thể hiện cảm xúc, suy nghĩ của mình về sự vật, hiện tượng đó, chẳng hạn xúc động trước sự mong manh của áng mây trước gió, suy ngẫm về vòng tuần hoàn của thiên nhiên.
Xem thêm: “Soạn văn lớp 7 Thực hành tiếng Việt trang 47 – KNTT”.
c, Thực hành gieo vần
Chọn từ khóa chính: Bắt đầu bằng cách chọn từ khóa chính cho bài thơ của em. Ví dụ, nếu em chọn từ “mây”, em có thể tìm các từ vần với “mây” như “say”, “bay”, “ngây”, “tây”…
Gieo vần: Sử dụng các từ vần với từ khóa chính để tạo ra các câu thơ có vần điệu, dễ nhớ và giàu cảm xúc. Ví dụ:
Mây bay lững lờ cuối trời tây,
Tâm hồn em ngây ngất, đắm say.
Kết hợp hình ảnh và cảm xúc: Kết hợp hình ảnh và cảm xúc đã chọn để tạo ra bài thơ hoàn chỉnh, thể hiện được tâm trạng và ý tưởng của em qua việc sử dụng các từ vần.
Ví dụ:
Đề tài: Nhớ về tuổi thơ
Hình ảnh: Cánh diều, đồng cỏ, tiếng cười
Cảm xúc: Lưu luyến, bâng khuâng, nhớ nhung
Bài thơ:
Nhớ về cánh diều bay,
Trên đồng cỏ xanh ngây,
Tiếng cười vang trong nắng,
Tuổi thơ xa lắm thay.
Những chiều hoàng hôn say,
Bạn bè vui đùa đây,
Kỷ niệm xưa còn đó,
Mãi mãi chẳng phai phôi.
Tác giả:
Mai Khanh
Mai Khanh là một giáo viên có 13 năm kinh nghiệm giảng dạy tại trường THCS Chu Văn An, TP.HCM. Cô đã nhận giải thưởng "Giáo viên sáng tạo" từ UNESCO và có chứng chỉ đào tạo về phương pháp giảng dạy hiện đại từ Đại học Harvard. Với kho tàng kiến thức rộng mở của mình, cô Mai Khanh luôn truyền cảm hứng đến từng học sinh.
