Soạn văn 8: Đọc để đồng hành và chia sẻ tập 2 trang 120 – KNTT

Trong nhịp sống hối hả, đôi khi ta quên mất rằng có một người bạn luôn sẵn sàng bên cạnh, một người bạn thầm lặng nhưng đầy uyên bác – đó chính là những cuốn sách. Đọc sách không đơn thuần là tiếp nhận thông tin, mà còn là một hành trình diệu kỳ để ta đồng hành cùng những số phận, chia sẻ những câu chuyện, và kết nối với thế giới rộng lớn. Hãy để mỗi trang sách trở thành một nhịp cầu, đưa ta đến gần nhau hơn, cùng nhau khám phá, học hỏi và lan tỏa những giá trị tốt đẹp. Hãy cùng nhau biến việc đọc trở thành một niềm đam mê, một thói quen ý nghĩa, để cùng đồng hành và chia sẻ trên con đường chinh phục tri thức và hoàn thiện bản thân!

Đọc để đồng hành và chia sẻ tập 2 trang 120

Câu 1 trang 120 ngữ văn 8 tập 2

1. Lời tâm tình của nhà thơ Y Phương cho biết điều gì về hoàn cảnh ra đời của bài thơ Nói với con? Hoàn cảnh ấy có tác động như thế nào đến sự biểu đạt cảm xúc và hình tượng trong bài thơ?
2. Không chỉ nói về tình phụ tử, tình cảm gia đình, câu thơ “Người đồng mình thô sơ da thịt/ Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con” còn thể hiện ý nghĩa gì? Vì sao nhà thơ thực sự trăn trở, tâm huyết với điều đó?
3. Qua lời giải thích của nhà thơ Y Phương, những hình ảnh trong các dòng thơ: “Chân phải bước tới cha/ Chân trái bước tới mẹ” và “Vách nhà ken câu hát” là hình ảnh thực hay tưởng tượng? Vì sao?
4. Theo em, điều gì làm nhà thơ xúc động, trăn trở nhất khi viết bài thơ Nói với con?

Hướng dẫn trả lời:

1 Bài thơ “Nói với con” được nhà thơ Y Phương sáng tác vào năm 1980, thời điểm đất nước vừa trải qua chiến tranh chống Mỹ, đối mặt với muôn vàn thử thách. Hoàn cảnh khó khăn ấy đã in dấu trong từng lời thơ, trong cách diễn đạt mộc mạc, chân thành của người cha khi dặn dò con. Qua đó, tác giả mong muốn con thấu hiểu những bài học về đạo làm người, khắc ghi công ơn sinh thành, dưỡng dục, luôn hướng về cội nguồn, gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.

2 Vượt ra ngoài khuôn khổ tình cảm cha con, tình thân gia đình, câu thơ “Người đồng mình thô sơ da thịt/ Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con” còn vang lên niềm kiêu hãnh về truyền thống văn hóa quê hương, khẳng định ý chí kiên cường, bất khuất của người dân nơi đây. Dù cuộc sống còn gian nan, vất vả (“thô sơ da thịt”), họ vẫn luôn giữ vững tinh thần, không bao giờ đầu hàng trước nghịch cảnh.

Niềm tự hào ấy xuất phát từ tình yêu quê hương sâu đậm, từ sự trân trọng những giá trị văn hóa truyền thống của nhà thơ Y Phương. Đồng thời, trong bối cảnh xã hội lúc bấy giờ, khi nhiều người dễ dàng đánh mất bản thân, quay lưng với nguồn cội, thì những lời thơ này càng trở nên trăn trở, day dứt hơn.

3 Theo lời bộc bạch của nhà thơ Y Phương, những hình ảnh thơ “Chân phải bước tới cha/ Chân trái bước tới mẹ” và “Vách nhà ken câu hát” đều được lấy cảm hứng từ hiện thực cuộc sống. “Chân phải bước tới cha/ Chân trái bước tới mẹ” gợi hình ảnh đứa trẻ chập chững những bước đi đầu đời trong vòng tay yêu thương của cha mẹ. Còn “Vách nhà ken câu hát” lại tái hiện nét đẹp văn hóa độc đáo của người dân tộc Tày, khi trai gái say sưa hát đối đáp thâu đêm suốt sáng bên vách nhà.

4 Theo em, điều khiến nhà thơ Y Phương xúc động và trăn trở nhất khi sáng tác bài thơ “Nói với con” chính là niềm tin mãnh liệt vào sức sống trường tồn của những giá trị văn hóa tốt đẹp. Ông mong mỏi thế hệ con cháu và độc giả mọi thời đại sẽ nhận thức rõ đúng sai, trân trọng cội nguồn, yêu mến và tiếp nối truyền thống văn hóa dân tộc, góp phần bồi đắp và phát huy những giá trị ấy trong cuộc sống hiện đại.

Câu 2 trang 120 ngữ văn 8 tập 2

Chọn một tác phẩm của tác giả mà em đã biết và mong muốn tiếp tục tìm hiểu, khám phá. Đọc, cảm nhận về tác phẩm và trả lời những câu hỏi sau:

1. Hoàn cảnh ra đời của tác phẩm có điều gì đáng chú ý? Hoàn cảnh ấy có tác động như thế nào đến việc lựa chọn đề tài, thể hiện nội dung của tác phẩm?
2. Việc chọn đề tài, thể hiện nội dung, chủ đề của tác phẩm cho thấy tác giả quan tâm, xúc động, trăn trở nhất về điều gì?
3. Tưởng tượng nếu em là tác giả, điều gì sẽ làm em hứng thú nhất và đâu là điều em cảm thấy khó khăn nhất khi viết tác phẩm này?
4. Sau khi đã tìm hiểu kĩ tác phẩm, em nhận thấy nhan đề có mối liên quan như thế nào với đặc điểm nội dung, nghệ thuật của tác phẩm?

Hướng dẫn trả lời: 

1. Tác phẩm “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” là bài ký được Hoàng Phủ Ngọc Tường viết tại Huế vào tháng 1 năm 1981, sau đó được in trong tập bút ký cùng tên. Tập sách bao gồm tám bài ký, ra đời ngay sau khi đất nước thống nhất năm 1975, nên vẫn còn nồng nhiệt âm hưởng ca ngợi tinh thần anh hùng cách mạng. Việc sáng tác tại Huế đã tạo điều kiện cho tác giả có cơ hội quan sát, chiêm nghiệm sâu sắc về dòng sông Hương, từ đó chắp bút viết nên tác phẩm đặc sắc này.
2. Việc lựa chọn đề tài, cách thức thể hiện nội dung và chủ đề của tác phẩm đã cho thấy mối quan tâm sâu sắc, niềm xúc động và những trăn trở của tác giả về quê hương, về những cảnh vật thân thuộc gắn liền với nơi ông sinh ra, lớn lên và gắn bó suốt quãng đời. Qua bài tùy bút, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã khắc họa vẻ đẹp đa diện của sông Hương, từ đó bộc lộ tình yêu tha thiết, sự trân trọng không chỉ dành riêng cho dòng sông mà còn cho cả xứ Huế mộng mơ và con người nơi đây.
3. Nếu được hóa thân thành tác giả, điều khiến em hứng thú nhất khi viết về tác phẩm này chính là cơ hội được miêu tả vẻ đẹp thơ mộng của sông Hương nói riêng và nét đẹp đặc trưng của xứ Huế nói chung. Tuy nhiên, thử thách lớn nhất có lẽ là việc tìm kiếm ngôn từ và cách diễn đạt sao cho tinh tế, giàu hình ảnh, để người đọc có thể cảm nhận trọn vẹn vẻ đẹp của dòng sông từ nhiều góc độ, khơi gợi trong họ tình yêu và niềm tự hào về quê hương, đất nước.
4. Mối liên hệ giữa nhan đề và đặc điểm nội dung, nghệ thuật của tác phẩm:

• Nhan đề “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” như một lời mời gọi, dẫn dắt người đọc khám phá nguồn gốc tên gọi đầy thi vị của dòng Hương.
• Bài bút ký đã lý giải tên gọi của dòng sông qua một truyền thuyết đẹp đẽ, đậm chất thơ của người dân làng Thành Chung.
• Việc đặt nhan đề dưới dạng câu hỏi không chỉ khơi gợi sự tò mò, mà còn thể hiện khát vọng, niềm tự hào của con người khi muốn dùng cái đẹp, tiếng thơm để bồi đắp cho văn hóa, lịch sử xứ Huế.
• Nhan đề “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” còn ẩn chứa lòng biết ơn đối với những người đã có công khai phá vùng đất này, đồng thời bộc lộ niềm tự hào về vẻ đẹp non sông gấm vóc.

Soạn văn này được đăng trên kienthucthcs.com một trang web uy tín với nhiều chuyên môn và kinh nghiệm về kiến thức trung học cơ sở. Chúng tôi đã cung cấp đến học sinh khối trung học cơ sở những bài soạn văn hay nhất, ngắn gọn, súc tích đặc biệt là dễ hiểu.

Xem thêm>>> Soạn văn 8: Đọc như một cuộc thám hiểm trang 119 tập 2 – KNTT