Soạn bài văn lớp 9 Dế chọi – KNTT

Trong chương trình Ngữ văn lớp 9, tác phẩm ‘Dế chọi – KNTT’ không chỉ là câu chuyện giải trí mà còn là bài học sâu sắc về văn hóa và đạo đức. Hãy cùng khám phá giá trị nhân văn qua bài soạn thảo này, để hiểu hơn về truyền thống và những bài học đời người được tác giả khéo léo gửi gắm.

Trước khi đọc

Câu 1 trang 18 sgk Ngữ văn lớp 9

Nếu em đã từng chơi hoặc quan sát trò chơi cờ, em có thể kể lại trải nghiệm của mình về cảm xúc và những bài học rút ra từ trò chơi đó, như cách nó thử thách tư duy chiến lược hoặc kiên nhẫn của em.

Câu 2 trang 18 sgk Ngữ văn lớp 9

Về hậu quả của việc một vua mê trò chơi cờ, em có thể suy nghĩ về những ảnh hưởng tiêu cực đến quản lý đất nước hoặc sự phân tâm trong việc ra quyết định quan trọng. Trò chơi có thể gây nghiện và làm giảm hiệu quả công việc của người chơi nếu họ dành quá nhiều thời gian cho nó mà bỏ bê những trách nhiệm quan trọng khác.

Đọc văn bản

Thời gian, không gian và sự việc liên quan đến nhan đề của truyện

• Thời gian và không gian: Đoạn văn cho thấy sự kiện diễn ra trong cung của Tuyên Đức nhà Minh, nơi mà việc chơi cờ được tổ chức như một phần của cuộc sống hàng ngày. Thời gian được nhấn mạnh là hàng năm, làm nổi bật sự liên tục và đều đặn của sự kiện.
• Sự việc: Mô tả về việc chơi cờ trong cung, không chỉ là trò tiêu khiển mà còn là cơ hội để các quân sĩ trẻ thể hiện mình trước mặt vua và các quan lại. Đây là một hoạt động quan trọng, được sử dụng để giao lưu, giáo dục và thể hiện tài năng trong cung đình.

Hoàn cảnh của nhân vật chính trong truyện

Trong câu chuyện, nhân vật chính là Thành, một người đàn ông nghèo khổ sống trong huyện Thanh, đã từng đỗ đạt nhưng không thể thăng tiến do tính khí phức tạp và bị áp lực nặng nề từ bên ngoài. 

Anh cố gắng tìm cách giải quyết tình trạng khó khăn của mình nhưng không thành công và cảm thấy tuyệt vọng. Sau khi bị trách phạt và đánh đập nặng nề, Thành quyết định tự tử, để lại gia đình trong cảnh nghèo khổ và bất lực.

Cô đồng bói toán có liên quan đến những sự việc nào trong truyện?

Trong truyện, cô đồng bói toán không chỉ là nhân vật phụ nhưng lại đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành và phát triển các sự kiện chính. Cô có liên quan đến một số tình tiết quan trọng, bao gồm việc dự báo vận mệnh của nhân vật Thành, khuyên anh ta nên làm theo chỉ dẫn để giải quyết khủng hoảng trong gia đình. 

Cô đồng cũng gợi ý về việc tìm kiếm và thu thập dế chọi, đồng thời gắn kết linh hồn của các nhân vật chính, qua đó tác động sâu sắc đến hành động và quyết định của họ trong các hoàn cảnh khác nhau của câu chuyện.

Điều gì xảy ra sau khi con Thành sống lại nhưng “thần thái ngây ngốc như người gỗ, cứ ngủ mê mệt”?

Sau khi con Thành sống lại với thần thái ngây ngốc như người gỗ và tình trạng luôn ở trong trạng thái ngủ mê mệt, gia đình và người mẹ.

Con dế mới bắt được có gì kì lạ?

Con dế mà Thành bắt được có hình dáng lạ kỳ, trông như con chó nhỏ, điều này khiến Thành càng thêm chăm sóc và yêu quý nó.

Điều em dự đoán ở trên có chính xác không?

Dự đoán của em về việc Thành và con dế đã phần nào đúng.

Xem thêm: “Soạn bài văn lớp 9 Thực hành tiếng Việt trang 17 – KNTT”.

Sau khi đọc

Câu 1 trang 22 sgk Ngữ văn lớp 9

• Các sự kiện chính: Thành bị bắt đóng thuế dế, Thành phải giao con để nuôi, con dế của Thành có khả năng đặc biệt, Thành thi đấu và được quan thưởng.
• Không gian: Bối cảnh làng quê Việt Nam trong thời kỳ phong kiến.
• Thời gian: Khoảng thời gian diễn ra trong thời kỳ phong kiến, khi các vua quan thường mê chơi trò chơi.
• Nhân vật chính: Thành, một người nông dân bị ép buộc phải nuôi dế để đóng thuế và gia đình Thành.

Câu 2 trang 22 sgk Ngữ văn lớp 9

• Cảnh ngộ: Thành bị bắt phải nuôi dế để đóng thuế, gia đình bị ép buộc phải giao con để nuôi dế.
• Hưởng lợi: Nhờ dế chơi, Thành được quan thưởng và gia đình thoát khỏi cảnh nghèo khó.
• Ý nghĩa đối lập: Sự đối lập giữa cảnh ngộ khó khăn và kết quả tốt đẹp nhấn mạnh ý nghĩa của sự kiên nhẫn, cố gắng và may mắn.

Câu 3 trang 22 sgk Ngữ văn lớp 9

• Yếu tố kì ảo: Con dế của Thành có khả năng đặc biệt, thi đấu thắng các con dế khác và được quan thưởng.

Ý nghĩa, vai trò: Yếu tố kì ảo tạo nên sự hấp dẫn cho câu chuyện, làm nổi bật sự khác biệt và mang lại hy vọng cho nhân vật chính.

Câu 4 trang 22 sgk Ngữ văn lớp 9

• Chi tiết hiện thực: Sự áp bức của quan lại, hoàn cảnh nghèo khó của gia đình nông dân, sự tham nhũng của quan chức.
• Suy nghĩ: Tác giả thể hiện sự cảm thông với nỗi khổ của người dân và phê phán sự bất công của xã hội phong kiến.

Câu 5 trang 22 sgk Ngữ văn lớp 9

• Lời người kể chuyện trong đoạn này thể hiện sự lo lắng và bất lực của Thành trước tình cảnh khó khăn. Nó cũng cho thấy sự nhẫn nhịn và cố gắng của Thành để vượt qua hoàn cảnh.

Câu 5 trang 22 sgk Ngữ văn lớp 9

• Đặc điểm của truyện kì: Sự xuất hiện của con dế có khả năng đặc biệt, yếu tố kì ảo trong cuộc thi đấu dế, và việc con dế mang lại may mắn và thay đổi cuộc sống của Thành.

Viết kết nối với đọc

Viết đoạn văn (khoảng 7 – 9 câu) nêu nhận xét của em về tính chất kì ảo của truyện “Dế chọi”

Truyện “Dế chọi” chứa đựng nhiều yếu tố kì ảo, góp phần tạo nên sức hút đặc biệt cho câu chuyện. Con dế của Thành có khả năng đặc biệt, không chỉ thi đấu thắng các con dế khác mà còn mang lại may mắn cho gia đình Thành, điều này vượt qua thực tế thông thường. Yếu tố kì ảo này không chỉ làm tăng tính hấp dẫn, mà còn phản ánh ước mơ về một cuộc sống tốt đẹp hơn, vượt qua nghịch cảnh của người dân nghèo. Qua đó, tác giả muốn gửi gắm thông điệp về sự kiên nhẫn, nỗ lực và niềm tin vào điều tốt đẹp trong cuộc sống. Bên cạnh đó, yếu tố kì ảo còn thể hiện sự sáng tạo trong cách kể chuyện, giúp câu chuyện trở nên sinh động và lôi cuốn hơn. Tóm lại, tính chất kì ảo trong truyện “Dế chọi” không chỉ là một điểm nhấn nghệ thuật mà còn mang ý nghĩa sâu sắc, góp phần làm nổi bật giá trị nhân văn của tác phẩm.