Soạn văn 8 Thực hành tiếng Việt trang 86 – Kết nối tri thức

Ngữ văn 8 – Kết nối tri thức hướng dẫn học sinh thực hành tiếng Việt trang 86 qua các bài tập phong phú và thú vị. Bài học này giúp các em rèn luyện kỹ năng sử dụng từ ngữ, câu văn một cách linh hoạt và hiệu quả. Hãy cùng khám phá và thực hành để nâng cao khả năng ngôn ngữ của mình, làm chủ tiếng Việt một cách tự tin và sáng tạo.

Soạn văn 8 Thực hành tiếng Việt trang 86

Câu 1 trang 86 ngữ văn 8 kết nối tri thức

Phân biệt sắc thái nghĩa của các từ ngữ sau và cho ví dụ để làm rõ sự khác nhau về cách dùng giữa các từ ngữ đó:

1. ngắn và cụt ngủn
2. cao và lêu nghêu
3. lên tiếng và cao giọng
4. chậm rãi và chậm chạp

Hướng dẫn trả lời: 

a. Ngắn và cụt ngủn

Ngắn: Chỉ độ dài ít, không kéo dài. Từ này mang tính trung lập, không có hàm ý tiêu cực.

• Ví dụ: Chiếc váy này ngắn hơn so với chiếc váy tôi mặc hôm qua.

Cụt ngủn: Chỉ độ dài rất ngắn, thường mang hàm ý tiêu cực, cho thấy sự thiếu sót hoặc không hoàn chỉnh.

• Ví dụ: Anh ta trả lời cụt ngủn khiến tôi cảm thấy không thoải mái.

b. Cao và lêu nghêu

Cao: Chỉ chiều cao lớn hơn mức trung bình, từ này có thể mang nghĩa tích cực hoặc trung lập tùy vào ngữ cảnh.

• Ví dụ: Tòa nhà này rất cao, có thể nhìn thấy từ xa.

Lêu nghêu: Chỉ chiều cao một cách lỏng lẻo, không cân đối, thường mang hàm ý tiêu cực.

• Ví dụ: Cây tre này mọc lêu nghêu, nhìn không vững chãi chút nào.

c. Lên tiếng và cao giọng

Lên tiếng: Hành động bắt đầu nói, phát biểu ý kiến hoặc thể hiện quan điểm, mang tính trung lập.

• Ví dụ: Cô giáo yêu cầu học sinh lên tiếng nếu có thắc mắc.

Cao giọng: Nói với âm lượng cao hơn bình thường, thường để thể hiện sự tức giận, phẫn nộ hoặc để gây sự chú ý.

• Ví dụ: Anh ấy cao giọng khi tranh luận về vấn đề đó.

d. Chậm rãi và chậm chạp

Chậm rãi: Hành động diễn ra từ từ, có chủ đích, thường mang tính tích cực hoặc trung lập.

• Ví dụ: Ông cụ chậm rãi đi dạo quanh vườn vào buổi sáng.

Chậm chạp: Hành động diễn ra từ từ nhưng thiếu năng lượng, thường mang hàm ý tiêu cực, chỉ sự kém hiệu quả.

• Ví dụ: Cậu bé làm bài tập rất chậm chạp, không thể hoàn thành đúng giờ.

Câu 2 trang 87 ngữ văn 8 kết nối tri thức

 Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu:

Huống chi ta cùng các ngươi sinh phải thời loạn lạc, lớn gặp buổi gian nan. Ngó thấy sứ giặc đi lại nghênh ngang ngoài đường, uốn lưỡi cú diều mà sỉ mắng triều đình, đem thân dê chó mà bắt nạt tể phụ, thác mệnh Hốt Tất Liệt mà đòi ngọc lụa, để thỏa lòng tham không cùng, giả hiệu Vân Nam Vương mà thu bạc vàng, để vét của kho có hạn. Thật khác nào như đem thịt mà nuôi hổ đói, sao cho khỏi tai vạ về sau?

(Trần Quốc Tuấn, Hịch tướng sĩ)

1. Tìm trong đoạn trích năm từ Hán Việt và giải nghĩa các từ đó.
2. Đặt một câu với mỗi từ Hán Việt tìm được.

Hướng dẫn trả lời: 

a.

• Loạn lạc: Tình trạng hỗn loạn, mất trật tự trong một quốc gia.
• Gian nan: Có nhiều khó khăn và gian khổ cần phải vượt qua.
• Giả hiệu: Chỉ có danh nghĩa nhưng thực chất không phải, nhằm mục đích đánh lừa. Ví dụ: độc lập giả hiệu.
• Triều đình: Nơi các quan vào chầu vua và bàn việc nước; thường dùng để chỉ cơ quan trung ương của nhà nước quân chủ, do vua trực tiếp đứng đầu.
• Thác mệnh: Ỷ lại vào quyền lực hoặc người khác.

b.

Loạn lạc:

• Trong thời kỳ loạn lạc, người dân phải chịu đựng nhiều khổ cực và bất ổn.

Gian nan:

• Dù cuộc sống có nhiều gian nan, cô ấy vẫn kiên trì vượt qua tất cả để đạt được mục tiêu của mình.

Giả hiệu:

• Sản phẩm này chỉ là hàng giả hiệu, không có chất lượng như hàng chính hãng.

Triều đình:

• Các quan lại trong triều đình đang họp để thảo luận về các chính sách mới cho đất nước.

Thác mệnh:

• Trước khi rời đi, anh ta đã thác mệnh cho người bạn thân để chăm sóc gia đình mình.

Câu 3 trang 87 ngữ văn 8 kết nối tri thức

Theo em, các từ in đậm trong từng nhóm câu sau đây có thể thay thế cho nhau được không? Vì sao?

1.Cuộc kháng chiến vĩ đại ấy là một minh chứng hùng hồn cho tinh thần yêu nước của nhân dân ta.

Anh ấy có một thân hình to lớn, săn chắc.

2. Không thể thống kê chính xác số người chết trong nạn đói năm 1945

Người chiến sĩ ấy đã hy sinh trong một trận chiến ở biên giới phía Bắc.

Cụ tôi đã mất cách đây năm năm.

Hướng dẫn trả lời: 

1. Không thể thay đổi được vì sẽ làm mất đi sắc thái nghĩa khái quát và trừu tượng. Từ “vĩ đại” thường liên quan đến những ý nghĩa hoặc sự kiện có tầm vóc lớn lao, trọng đại. Trong khi đó, từ “to lớn” thường chỉ sự vật hoặc con người với phạm vi hẹp hơn.
2. Không thể thay đổi được vì điều đó sẽ làm mất đi sắc thái trang trọng trong từng câu văn.

Câu 4 trang 87 ngữ văn 8 kết nối tri thức

Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu:

Vua truyền cho hai chú cháu đứng dậy, và nói tiếp:

Việc nước đã có người lớn lo. Hoài Văn Hầu nên về quê để phu nhân có người sớm hôm trông cậy. Đế vương lấy hiếu trị thiên hạ, em ta không nên sao nhãng phận làm con.

Vừa lúc ấy, một nội thị bưng một mâm cỗ đi qua. Thiệu Bảo cầm lấy một quả cam sành chín mọng trên mâm, bảo một nội thị đưa cho Hoài Văn.

(Nguyễn Huy Tưởng, Lá cờ thêu sáu chữ vàng)

1. Tìm từ đồng nghĩa với mỗi từ in đậm trong đoạn trích trên.
2. Việc sử dụng các từ in đậm đó đã đem lại sắc thái gì cho lời văn.

Hướng dẫn trả lời: 

1.

• phu nhân: vợ 
• đế vương: vua
• thiên hạ: thế gian, trời đất. 
• nội thị: người hầu, kẻ hạ, thái giám.

2. Việc sử dụng các từ in đậm đã đem lại sắc thái trang trọng cho câu văn. 

Xem thêm>>> Soạn văn 8 Lai Tân trang 85 – Kết nối tri thức