Soạn văn lớp 9 Củng cố, mở rộng trang 61 – KNTT

Trang 61 trong sách giáo khoa Ngữ văn lớp 9 cung cấp các bài tập củng cố, mở rộng kiến thức, giúp các em học sinh ôn tập và nắm vững các nội dung đã học. Đây là cơ hội để các em kiểm tra lại kiến thức, nâng cao kỹ năng và chuẩn bị tốt hơn cho các bài học tiếp theo. Hãy cùng thực hành để củng cố nền tảng và mở rộng hiểu biết của mình.

Củng cố, mở rộng

Câu 1 trang 61 sgk lớp 9 – KNTT

Nỗi niềm xúc cảm của người chinh phụ trong “Chinh phụ ngâm” và khách tha hương trong “Tiếng đàn mưa” đều có điểm chung, đó là sự cô đơn, buồn bã và nhớ nhung.

• Trong “Chinh phụ ngâm,” người chinh phụ luôn mang trong mình nỗi nhớ nhung, mong chờ người chồng nơi biên ải. Sự xa cách và thiếu vắng người thân yêu khiến chinh phụ cảm thấy trống trải, cô đơn, buồn bã. Những đêm dài không ngủ, những giọt nước mắt rơi thầm lặng là biểu hiện của nỗi đau đớn và khao khát đoàn tụ.
• Trong “Tiếng đàn mưa,” khách tha hương cũng mang nỗi niềm tương tự. Khách tha hương không chỉ buồn bã vì phải xa quê hương mà còn nhớ nhung gia đình, bạn bè. Những cơn mưa rơi, những giọt nước mắt lặng lẽ chảy trong đêm tối tạo nên khung cảnh đầy u uất, biểu hiện sự lạc lõng và cô đơn nơi đất khách.

=> Cả hai đều thể hiện sự cô đơn, nhớ nhung và nỗi buồn sâu sắc. Những nỗi niềm này không chỉ làm cho tác phẩm trở nên xúc động mà còn giúp người đọc cảm nhận được tình cảm sâu nặng, chân thực của những nhân vật trong hoàn cảnh xa cách, cô đơn.

Câu 2 trang 61 sgk lớp 9 – KNTT

Thể thơ song thất lục bát có thể mạnh mẽ khi thể hiện những nỗi niềm xúc cảm, những khát vọng riêng tư của con người bởi những lý do sau:

• Cấu trúc đặc biệt: Thể thơ này có cấu trúc kết hợp giữa các câu bảy chữ và câu sáu tám, tạo nên sự phong phú về nhịp điệu và âm thanh. Điều này giúp bài thơ vừa có nhịp điệu dễ nhớ, vừa tạo ra không gian để tác giả thể hiện cảm xúc một cách tự nhiên và sâu lắng.
• Sự linh hoạt trong biểu đạt: Các câu bảy chữ thường mang tính chất miêu tả, kể chuyện hoặc diễn tả tình cảm sâu sắc, trong khi các câu sáu tám nhẹ nhàng, mượt mà, dễ đi vào lòng người. Sự kết hợp này giúp bài thơ có khả năng truyền tải nhiều cung bậc cảm xúc khác nhau, từ nỗi buồn, niềm vui, sự nhớ nhung đến khát vọng, hy vọng.
• Khả năng gợi hình, gợi cảm: Với khả năng sử dụng các biện pháp tu từ như ẩn dụ, so sánh, nhân hóa, thể thơ song thất lục bát tạo ra những hình ảnh đẹp, sâu sắc, gợi lên những cảm xúc mạnh mẽ trong lòng người đọc.
• Sự kết hợp nhịp nhàng giữa vần và điệu: Thể thơ này có sự kết hợp nhịp nhàng giữa các câu, tạo ra âm hưởng dễ chịu, mượt mà, giúp tác giả dễ dàng bộc lộ những suy nghĩ, tình cảm một cách chân thực và sâu sắc.

Câu 3 trang 61 sgk lớp 9 – KNTT

Một tác phẩm thơ song thất lục bát có nội dung đề cập tới thân phận người phụ nữ là “Chinh phụ ngâm khúc” của Đặng Trần Côn (bản dịch của Đoàn Thị Điểm).

Thân phận người phụ nữ trong “Chinh phụ ngâm khúc”:

• Người chinh phụ chờ chồng đi lính, sống trong cô đơn, buồn bã, lo lắng và nhớ nhung. Nàng phải chịu đựng cảnh biệt ly, thiếu vắng chồng, với nỗi nhớ da diết và mong ngóng ngày đoàn tụ.

Điểm giống với thân phận người chính phụ trong “Chinh phụ ngâm”:

• Cả hai tác phẩm đều khắc họa nỗi buồn, cô đơn, và sự chờ đợi mòn mỏi của người phụ nữ khi chồng ra trận. Họ đều trải qua những tháng ngày đằng đẵng trong nhớ nhung và lo lắng cho chồng nơi chiến trường.
• Tâm trạng đau khổ, bất an và sự hy sinh của người phụ nữ được thể hiện rõ ràng trong cả hai tác phẩm. Họ phải đối diện với nỗi lo sợ mất chồng và chịu đựng sự thiếu vắng trong cuộc sống hàng ngày.

=> Cả hai tác phẩm phản ánh số phận éo le của người phụ nữ trong xã hội phong kiến và thể hiện sự đồng cảm sâu sắc của các tác giả đối với nỗi đau và sự hy sinh thầm lặng của họ.

Tham khảo bài viết sau: “Soạn văn lớp 9 Thảo luận về một vấn đề…với lứa tuổi – KNTT”

Câu 4 trang 61 sgk lớp 9 – KNTT

Một tác phẩm thơ song thất lục bát mà em yêu thích là “Chinh phụ ngâm khúc” của Đặng Trần Côn (bản dịch của Đoàn Thị Điểm).

Phân tích tác phẩm:

      Bài “Chinh phụ ngâm khúc” thể hiện nỗi lòng của người vợ trẻ chờ chồng đi chinh chiến. Những câu thơ đầy cảm xúc, giàu hình ảnh đã khắc họa rõ nét nỗi cô đơn, lo lắng và nhớ nhung của người chinh phụ.

Lòng thiếp như vầng trăng,

Sáng trong nhưng xót xa,

Chốn này buồn đến não nề,

Chồng đi ai biết khi nào về đây?

Hai câu này diễn tả nỗi lòng của người chinh phụ, cô đơn, buồn bã như vầng trăng sáng nhưng trống trải. Nỗi buồn của nàng được diễn tả qua hình ảnh chốn này buồn đến não nề và nỗi nhớ chồng đi không biết khi nào về.

Tiếng trống canh năm vang,

Lòng thiếp thêm sầu vương,

Cửa ngõ ngóng tin chàng về,

Chỉ thấy trăng treo buồn lặng lẽ.

Hai câu này diễn tả cảnh đêm khuya, tiếng trống canh năm càng làm lòng nàng thêm sầu vương. Nàng ngóng tin chồng về, nhưng chỉ thấy ánh trăng buồn lặng lẽ. Tiếng trống canh năm không chỉ là âm thanh trong đêm khuya mà còn là tiếng lòng, tiếng vọng của nỗi nhớ nhung và lo lắng.

Lá thu rơi ngập ngừng,

Lòng thiếp thêm chờ mong,

Cửa sổ ngóng xa trông,

Chỉ thấy lá vàng lặng lẽ rơi.

Hai câu này tiếp tục diễn tả nỗi cô đơn, chờ đợi của người chinh phụ. Hình ảnh lá thu rơi không chỉ là cảnh vật mùa thu mà còn là sự biểu hiện của nỗi buồn, nỗi nhớ.

Nước mắt rơi ướt gối,

Thiếp khóc cho duyên phận,

Chinh phu ơi sao mà xa,

Lòng thiếp này xót xa khôn tả.

Hai câu cuối cùng diễn tả nỗi đau xót của người chinh phụ khi nước mắt rơi ướt gối, khóc cho duyên phận của mình. Nàng cảm thấy xót xa, khôn tả vì chồng đi xa mãi. Nỗi đau này không chỉ là của riêng nàng mà còn là nỗi đau chung của biết bao người phụ nữ trong xã hội phong kiến, khi phải sống trong cảnh chờ chồng đi chiến trận, không biết ngày về.

       Tác phẩm “Chinh phụ ngâm khúc” đã chạm đến trái tim người đọc bởi nỗi đau khổ và sự hy sinh của người phụ nữ trong xã hội phong kiến. Nó không chỉ là lời than thở của một người phụ nữ mà còn là tiếng nói chung của bao nhiêu người vợ chờ chồng đi chinh chiến. Những hình ảnh và cảm xúc trong bài thơ không chỉ là sự mô tả mà còn là sự đồng cảm sâu sắc, làm lay động lòng người, khiến người đọc không khỏi xúc động và suy ngẫm về thân phận và cuộc sống của những người phụ nữ thời xưa.