Soạn văn 8 viết bài văn phân tích một tác phẩm văn học trang 48 – KNTT

“Trang 48 của sách Kết nối tri thức giới thiệu cách viết bài văn phân tích tác phẩm văn học, giúp học sinh nâng cao kỹ năng phân tích và đánh giá các tác phẩm văn chương. Bài học cung cấp những công cụ cần thiết và phương pháp tiếp cận bài bản, qua đó hướng dẫn học sinh cách xâu chuỗi ý tưởng, phân tích nội dung và hình thức, để hiểu sâu sắc hơn về giá trị nghệ thuật và thông điệp của tác phẩm.”

Viết bài văn phân tích một tác phẩm văn học trang 48 

Trước khi viết

Chọn lọc tác phẩm thơ

• Ghi lại danh sách các bài thơ thuộc thể loại thất ngôn bát cú hoặc tứ tuyệt theo Đường luật mà em đã được học hoặc đã từng đọc.
• Chọn một bài thơ mà em cảm thấy thấu hiểu và yêu thích để tiến hành phân tích sâu hơn.

Phân tích ý tưởng

Em cần đọc kỹ bài thơ đã lựa chọn và dựa trên đặc điểm của thể thơ để xác định các khía cạnh cần phân tích về nội dung và hình thức nghệ thuật:

Xem xét nhan đề và cấu trúc bài thơ để hiểu rõ hơn về chủ đề chính.

• Nhan đề
• Cấu trúc
• Nội dung chính

Tìm những điểm nổi bật về nội dung và hình thức nghệ thuật của bài thơ:

• Nội dung: Lưu ý đến các biểu tượng của thiên nhiên, hình tượng nhân vật, cảm xúc và tâm trạng của tác giả, cũng như chủ đề của bài thơ.
• Hình thức nghệ thuật: Phương pháp sử dụng thể thơ, ngôn từ, hình ảnh, cũng như kỹ thuật miêu tả tình cảm qua cảnh vật, cùng với sự sử dụng của các phép tu từ như so sánh, ẩn dụ, điệp ngữ, đảo ngữ,…

Nghiên cứu thông tin cơ bản về tác giả và bối cảnh sáng tác để hiểu sâu hơn về bài thơ.

Thiết kế dàn ý

Dựa trên những tìm hiểu trong phần phân tích ý tưởng, tổ chức và sắp xếp thông tin thành dàn ý. Trong khi lập dàn ý, cần lưu ý đến các yêu cầu của dạng bài để tập trung vào những điểm trọng tâm:

Mở bài: Giới thiệu chung về tác giả và tác phẩm (bao gồm nhan đề, đề tài, thể thơ,…); trình bày quan điểm chung về bài thơ.

Thân bài:

• Ý 1: Phân tích nội dung:
  Phân tích các hình tượng thơ Đi sâu vào cảm xúc, tâm trạng của nhà thơ Tổng quan về chủ đề của bài thơ
• Ý 2: Phân tích đặc sắc nghệ thuật:
  Cách sử dụng thể thơ thất ngôn bát cú hoặc tứ tuyệt Đường luật (có tuân thủ chuẩn mực hay có cải tiến) Điểm đặc sắc trong nghệ thuật miêu tả cảnh và tình Kỹ thuật ngôn ngữ (từ ngữ, cấu trúc câu, biện pháp tu từ,…)

Kết bài: Nhấn mạnh tầm quan trọng và ý nghĩa của bài thơ.

Viết bài

Khi viết, học sinh cần tuân thủ dàn ý, đa dạng hóa các phương thức trích dẫn và kết hợp phân tích cùng đánh giá. Sử dụng từ ngữ chính xác, diễn đạt rõ ràng và thể hiện cảm xúc. Cần lưu ý sự khác biệt giữa việc ghi lại cảm xúc khi đọc thơ và phân tích thơ để điều chỉnh phù hợp.

Bài viết tham khảo

Giới thiệu chung và bối cảnh sáng tác: “Sang Thu” của Hữu Thỉnh là một trong những bài thơ điển hình phản ánh cảm xúc tinh tế và sâu lắng của nhà thơ khi mùa thu về. Hữu Thỉnh, một nhà thơ nổi tiếng với lối thể hiện giàu chất trữ tình, đã dùng ngôn từ giản dị nhưng sâu sắc để vẽ nên bức tranh thu đầy thơ mộng và quyến rũ. Bài thơ không chỉ là sự ngợi ca vẻ đẹp của thiên nhiên mà còn là sự ghi nhận những rung động tinh tế nhất trong tâm hồn con người trước sự thay đổi của mùa.

Phân tích nội dung và hình ảnh thơ: Bài thơ mở đầu bằng cảnh tượng thiên nhiên mang đậm dấu ấn của mùa thu:

“Bỗng nhận ra hương ổi, Phả vào trong gió dịu. Sương chùng chình qua ngõ, Hình như thu đã về.”

Câu thơ đầu tiên, “Bỗng nhận ra hương ổi,” ngay lập tức gợi lên một cảm giác bất chợt và sâu lắng. Hương ổi, một mùi hương quen thuộc trong vườn nhà ở Việt Nam, được nhà thơ sử dụng như một biểu tượng cho những ký ức tuổi thơ gắn liền với quê hương. Việc hương ổi “phả vào trong gió dịu” cho thấy sự nhẹ nhàng của gió thu, một làn gió mát mang theo hương vị của quả ổi, khơi gợi cảm xúc và hồi ức.

Tiếp theo, “Sương chùng chình qua ngõ” mô tả hình ảnh màn sương mỏng manh, dịu dàng lửng lờ trôi qua ngõ nhỏ. Sử dụng từ “chùng chình” một cách tài tình, Hữu Thỉnh đã gợi lên sự chần chừ, lưu luyến của màn sương – như thể nó cũng muốn níu giữ khoảnh khắc giao mùa, không muốn rời đi quá vội vàng.

“Hình như thu đã về” là câu kết trong khổ thơ, với từ “hình như” mang ý nghĩa phỏng đoán, như thể nhà thơ còn đang ngập ngừng, tự hỏi liệu mình có nhận ra đúng mùa thu hay không. Cách diễn đạt này cho thấy sự e ấp, từ tốn trong cách cảm nhận mùa thu của nhà thơ, như một dấu hiệu vừa mới hé lộ, không quá rõ ràng nhưng đủ để gợi mở.

Phân tích nghệ thuật: Thơ Hữu Thỉnh ở đây có sự tinh tế trong cách dùng từ và hình ảnh. Từ “bỗng”, “phả”, “chùng chình”, “hình như” không chỉ là những lựa chọn từ ngẫu nhiên mà còn thể hiện một bản ngã nhạy cảm, luôn trong trạng thái tìm tòi và khám phá. Điều này càng làm nổi bật khả năng thể hiện sâu sắc những rung động nội tâm qua từng cảm quan như khứu giác (hương ổi) và thị giác (sương qua ngõ).

Ý nghĩa và thông điệp: “Sang Thu” không chỉ là bài thơ miêu tả vẻ đẹp của mùa thu. Qua đó, Hữu Thỉnh còn truyền tải một thông điệp sâu sắc về sự trở về của thời gian, của ký ức, và của những rung động thuần khiết trong mỗi con người. Mỗi dòng thơ, mỗi hình ảnh không chỉ đơn thuần là miêu tả mà còn là sự chạm đến tâm hồn, khiến người đọc cảm nhận được sự giàu có của cảm xúc mà mùa thu mang lại.

Kết luận: “Sang Thu” của Hữu Thỉnh là một áng thơ tinh tế, giàu cảm xúc, cho thấy sự quan sát tinh tế và khả năng diễn đạt sâu sắc của nhà thơ. Bài thơ không chỉ gợi nhớ về một mùa thu của quê hương mà còn là mùa thu của tâm hồn, nơi mỗi người có thể tìm thấy những rung động riêng biệt của mình trong từng sắc thái của thiên nhiên.

Xem thêm>>> Soạn văn 8 Ca Huế trên sông Hương trang 46 – KNTT